Gündelik hayatla ilgili rutin sorunlar, basit stres faktörleri ve baş edilebilir kaygı unsurları bile; hayat enerjimizi yutan kocaman bir karadeliğe dönüşmüş durumda. Yaşadığımız travmatik deneyimler, erken çocukluk ve gençlik yıllarımızdan tevarüs ettiğimiz olumsuz hatıralar ya da sorunlarla baş etme stratejilerimizin ortaya çıkardığı içsel ve dışsal çatışmalar; psikolojik yükümüzü artıran etmenler olarak karşımıza çıkıyor. Benliği depresif duygu durumuna sürükleyen, ruhun yaralanmasına ve acı çekmesine neden olan bu süreç; haliyle insanın “bu sıkıntılı durumdan nasıl kurtulabilirim?” arayışı içine girmesine neden oluyor. Fakat şimdilerde “instagram mürşidi” formatındaki garip tipler; diplomasız ve yetkisiz bir şekilde açtığı ofiste umut satan, insanlara faydadan çok zarar veren, tılsım-enerji ve şifa gibi kelimeleri sıkça kullanan, para vererek programa çıkılan uydu TV’leri aracılığıyla PR yapan ve tanıdık/güvenilir bir yüz haline gelmeye çalışan kişilerden oluşuyor. Kimileri kendisini zamane mürşidi olarak görüyor, kimileri de terapi adı altında korsan şeyhlik yapıyor. Ülkemizde ruh sağlığı yasası olmadığı için, danışmanlık hizmeti alma konusunda devletimizin vatandaşlarını koruması ne yazık ki şu an için pek mümkün görünmüyor. Bu nedenle danışmanlık desteği ve terapötik yardım alacağımız kişiyi/uzmanı çok iyi araştırmamız, böylece gerçek ile sahteyi ayırt etmemiz gerekiyor. Dosyamız bu duygu ve düşüncelerle hazırlandı, faydalı olmasını dileriz.

Diplomalı Ruh Sağlığı Uzmanlarıyla Şarlatanları Ve “Çiftlik Bank”ları Ayırt Etmek

Hayat yolculuğumuz sırasında, özellikle çıkmaz sokaktaymış gibi hissettiğimizde veya kritik yol ayrımlarına geldiğimizde bizden daha deneyimli başka bir insanın desteğine ve yönlendirmesine gereksinim duyarız. Bazen arkadaşımıza veya bir büyüğümüze açılırız, daha büyük sorunlarda ise uzmanlara danışma gereksinimi duyarız.

Psikolojik sıkıntılara erkenden çözüm bulunması önemlidir çünkü uyum problemlerinin artması gencin kaygı, depresyon, çaresizlik, amaçsızlık gibi ruhsal sorunlar yaşamasına ya da oyun, video, TV, bilgisayar, sigara, alkol gibi bağımlılıklara kapılmasına ve sonuçta birçok ciddi olumsuzlukla karşılaşmasına neden olabilir. Destek alma aşamasında insanlar; Psikolojik Danışman, Psikolog ve Psikiyatrist gibi “diplomalı ve gerçek uzmanlardan” profesyonel yardım alabiliyor ya da özgeçmişlerini bilmediği için “modern zamanın kanaat önderleri” ne ve şarlatanlara yönelebiliyor.

Psikolojik Danışma ve Terapi Desteği Alma Süreci Nasıl Olmalıdır?

Gençler bir uzmandan “psikolojik yardım ve destek” alma ihtiyacı duyduğunda nasıl hareket etmelidir? Danışma alırken hangi konulara önem vermeli ve nasıl bir tercih yapmalıdır?

Kavram karmaşası yaşamamak için öncelikle diplomalı gerçek ruh sağlığı uzmanlarıyla diğerlerini; yani tüccar zihniyetli kişileri, bir yaşam tarzı sunduğunu söyleyen guruları, şarlatanları, sahtekârları ve soytarıları ayırt etmek gerekiyor. Örneğin sahte Danışmanlar/Psikologlar ve şarlatanlar, daha çok Psikolojik Danışmanlar ile Psikologların çalışma alanına girmeye çalışır. Çünkü hekimlerin özlük hakları, yasalarla net bir şekilde belirlenmiştir ve tıp diploması olmayan kişi kendisini kolay kolay “doktor, hekim, psikiyatrist” olarak tanıtamaz. Çünkü bilir ki; Psikolojik Danışman, Danışman, Koç, Yaşam Koçu unvanlarını kullanırsa olası bir soruşturmada paçasını kurtarabilir ama kendisine Psikiyatrist dediğinde yürek yemiş bir cahil cesaretiyle hareket etmiş olur. Sonunda da kaçabileceği bir çıkış yoktur ve hukuki olarak ağır cezalar alır.

Psikolojik Hizmetler, 100 Yıl Önceki Kanuna Göre Düzenleniyor

Devlet katında ve Sağlık Bakanlığı nezdinde “terapi” kelimesini kullanma ve “psikoterapi” yapma yetkisi yalnızca hekimlere yani Psikiyatristlere tanınmıştır. Ancak bu tutum, dünyadaki uygulamalara aykırıdır ve yurt dışında Psikolojik Danışman, Klinik Psikolog ve Psikolog birlikte çalışırken, ülkemizde Psikiyatrist’in dışındaki psikoloji ve danışmanlık hizmeti sunan (tıbbi olmayan konularda psikolojik destek veren) meslek grupları yok sayılmaktadır.

Psikolojik Danışman ve Psikologlara yönelik görmezden gelme, dışlama ve tanımama yaklaşımı; denetlenemeyen ve göz yumulan bir psikolojik danışmanlık sisteminin doğmasına neden olmuş, hâlen faal olan 1.000’i aşkın “danışmanlık-eğitim merkezinin” belirsiz bir statüde olmasına yol açmış, üstelik bu alana lise ve ilkokul mezunu olan eğitimsiz kişilerin bile sarkmasına kapı aralamıştır.

Diğer yandan ülkemizdeki ruh sağlığı hizmetleri, 1928 yılında çıkan “Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun”a göre düzenlenmektedir ve 100 yıl önce çıkmış olan bu yasa, haliyle bugünün ihtiyaçlarına cevap verememektedir.

“Terapi Ekolleri” Konusunda Mevcut Durum

Psikolojik Danışmanın veya Psikoloğun, danışanla yaptığı oturumlara ve görüşmelere “psikolojik danışma, psikoterapi” veya “terapi” süreci denir. Bu kavramlar, bilimsel makalelerde genellikle aynı anlamda kullanılmaktadır. Halk arasında bilinen kullanım “danışma almak” veya “terapiye gitmek” şeklindedir ancak uzmanlar, yaptıkları işi “psikolojik danışma, psikoterapi” olarak tanımlamaktadır.

Detaylı Bilgi: Uzman bu süreci, yapılandırılmış modeller ve ekoller doğrultusunda çeşitli teknikleri kullanarak yürütür. Örneğin bilişsel davranışçı terapi ekolünü uygularken, enjektör fobisi olan bir danışanı “aşamalı/sistematik duyarsızlaştırma” yöntemiyle rehabilite eder.

Bu anlamda diplomalı gerçek ruh sağlığı profesyonelini tercih etmek kadar, Danışman’ın en az 1-2 terapi ekolünde uzmanlaşmış olması da önemlidir. Günümüzdeki terapi ofislerinde ve danışmanlık merkezlerinde yaygın olarak kullanılan terapi ekolleri; Bilişsel Davranışçı Terapi, EMDR Terapisi, Psikodinamik Terapi ve Sistemik Aile Terapisi’dir. Bu bağlamda dünyanın her yerinde aynı formülasyonla uygulanan ve standardize edilmiş terapi modelleri doğrultusunda danışmanlık desteği almak faydalı olacaktır.

Diplomalı olmayan kişilerin ve sahte uzmanların/danışmanların suistimal ettikleri konulardan biri de “terapi ekolü” meselesidir ve çoğu zaman kendi kafalarına göre oluşturdukları “melek terapisi, nur terapisi” gibi yöntemlerle danışanları etkilemeye çalışmaktadırlar. Örneğin ilkokul mezunu olduğuna dair .........................................

Abdullah Yalnız'ın Yazısı.