A. Selçuk Kayahan

Teknoloji diyoruz, güzel diyoruz, gerekli diyoruz. Her şey tamam da; bilgisayar, araba gibi teknolojik aletlerin üretiminde kullanılan kanserojenler veya havaya salınan zehirli gazların ne olduğunu hiç merak ettiniz mi? Biz ettik ve dünyanın en zehirli, en pis, en ayıp 10 şehrini araştırdık:

10 numara: Peru`da bulunan La Oroya şehri var. Bu küçük yerde 1922den beri kurşun, çinko gibi ağır metaller çıkartılıyor. 35.000 kişi bu tarihe kadar öldü veya sakat kaldı. Bunun yanı sıra şu an orada bulunan çocukların %99`unun kanlarında normalin 2 katı kadar kurşun bulunuyor. Bu yüzden de çocuklar büyüyemiyor.

9 numara: Vapi, Hindistan. Bugüne kadar Vapi`de 71.000 kadar insanın hayatını karartan 1.000’e yakın fabrika, şu an hala faaliyette. Üretilen ürünler ise; böcek ilacından başka bir şey değil. Üretilen ilaçlardan kalan atıklar ise şehrin ortasına sorumsuzca bırakılıyor. Zaten 1994`ten beri uluslararası alanda “aşırı düzeyde kirletiliyor” olarak kabul ediliyor.

Norilsk’te kar siyah yağıyor. Havada sürekli olarak azot kokusu var. Rusya`nın en zehirli şehirlerinden birisi olan Norilsk, 8 numarayı kesinlikle hak ediyor. Tam 134.000 kişinin etkilendiği platin ve nikel fabrikaları hala tam gaz çalışıyor. Buradaki işçilerin hayat beklentileri; Rus standardının 10 yıl altında. “N’apalım birileri kurban olmak zorunda” demeyin çünkü kirliliğin sebebi tamamen şirketlerin (maliyeti düşük tutmak amacıyla) fabrikaları yenilememesinden kaynaklanıyor...

Çin’in kullandığı kurşunun yarısının üretildiği Tiangying şehrinde; 140.000`in üzerinde insanın hayatı tehlikede. Denizin rengi yeşil-gri bir tonda, insanlar 50 yaşında ölüyor, bebekler sakat doğuyor. İçme suyu zaten yok. Kısacası 7 numara Çin`e gidiyor.

Afrika`nın en büyük bakır kaynağı olan “Copperbelt” bölgesinde bulunan Kabwe şehrinde 255.000 insan tehlikede. Afrika’nın en büyük kurşun üreticisinin olduğu Kabwe`de aynı zamanda bakır ve kadmiyum metalleri de üretiliyor. Çocuklar kurşun çöplerinin arasında altın arıyor; çünkü çoğunun babası ölmüş.

Zamanında petrokimyasalların üretildiği Sumgay (Azerbaycan) şehrinde 275.000 insan hayatını kaybetti. Allah`tan ki üretim durduruldu. Buna rağmen kanser riski ülke genelinin %50 üzerinde. Ölü doğum oranları hakeza... Üretim durdurulmasaydı 5 numara değil de daha yükseklerde yerini alırdı Sumgay.

İçme suyu yok, yeşil alanlar sarı, erkekler 42 kadınlar 47 yaşında ölüyor. Rusya`da bulunan Dsernik şehrinde savaş zamanında kimyasal silahlar üretilmiş ve atılan 190 çeşit kimyasal, şehri bu hale getirmiştir. Kansere yakalanma riskini devlet açıklamıyor bile. Listemizin 4 numarası bugüne kadar 300.000 insanın hayatına mal olmuştur... Hindistan`ın değerli metal rezervlerinin %97`si Sukinda`da bulunuyor. Bunu fırsat bilen fabrikatörler, senelerdir bu şehri kirletiyor. İçme suyunun %60`ı kirli olan Sukinda`da topraktaki ağır metal değerleri; olması gerekenin 20 kat üzerinde. Bugüne kadar tam 2,6 milyon insanın hayatına mal olan fabrikalar üretime devam ediyor. Bir o kadar insan daha susuzluk tehlikesiyle karşı karşıya. Şehrin tek su kaynağı olan Brahmani nehri kurumak üzere. Burada gerçekleşen ölümlerin %86`sı etraftaki fabrikalardan gelen gazlardan kaynaklanıyor.

3 numara: İnsanların maskeyle dolaştığı ve gerekmediği sürece dışarı çıkmadığı şehrin adı Linfen. Arsenik, kurşun, karbon monoksit karışımı burayı Çin`in en kirli şehri ve listemizin 2 numarası yapmaya yetiyor. Zaten 2006`da dünyanın en kirli şehri seçildi. Endüstriyel kirliliğe bağlı olarak 4,16 milyon insan hayatını kaybetmiştir. Fabrikalardaki üretim (elbette) devam ediyor.

Veee 1 numara! Çoğunuz tahmin etmiştir zaten: Çernobil. Nisan 1986`da, tarihteki en büyük nükleer patlama gerçekleştiğinde; 1 senede 5,5 milyon insan etkilendi. Bugüne kadar kaç kişinin öldüğünü tahmin etmek çok zor. Patlama; Hiroşima ve Nagasaki`de atılan atom bombaların 10 katı şiddetindeydi. Açığa çıkan radyoaktif ve kanserojen gazlar ise Türkiye`ye kadar geldi. Bugüne kadar hala yıkamadılar patlama çıkan enerji santralini. Çünkü yıktıkları takdirde birçok gaz daha açığa çıkacak. Sonumuz hayır olsun inşallah...

GENÇ'ın Yazısı.