15 Temmuz’dan sonra Batı’ya sırtını dönüp Rusya ve Çin’le işbirliğini arttıran bir Türkiye’de yaşadığımızı düşünürsek, ileride Çin’in uzay istasyonunda bir Türk astronot görmemiz de çok uzak olmasa gerek…

Büyüyen ekonomisiyle dünyanın yeni süper gücü olan Çin, uzayda da süper güç olma yolunda emin adımlarla ilerliyor. Aralarındaki uzay yarışı sayesinde uzayda da süper güç haline gelen ABD ile Rusya’dan sonra uzaydaki üçüncü büyük devlet Çin olacak gibi gözüküyor. Konuşmalarımda insanlara bir soru yöneltirim hep. ABD bir süper güç ve uzayda, Rusya bir süper güç ve o da uzayda. O hâlde bir devlet süper güç olunca mı uzaya çıkar, yoksa uzaya çıkınca mı süper güç olur?

Aslında bu sorunun net bir cevabı yok. Çünkü bir devletin uzaya çıkması için güçlü bir ekonomiye sahip olması ve halkının refah seviyesinin yüksek olması lâzım. Ancak bu şartları sağladıktan sonra bilim ve teknolojiye daha fazla yatırım yaparak uzay teknolojisini geliştirebilir. Diğer yandan uzay, hata affetmediğinden uzay teknolojisiyle beraber diğer teknolojiler de kusursuz ve üst düzey hâle gelir. Ayrıca uzaya çıkmanın toplum nezdinde oluşturacağı özgüven ve ufuk da cabası.

İşte tüm bunların somutlaşmış örneğini Çin’de görüyoruz. Gelişen ekonomisi sayesinde uzaya yönelen Çin’i son zamanlarda uzay çalışmalarıyla anmaya başladık. Bunlardan en yakını ve en önemlilerinden biri 2013’te Ay’a gönderdiği Tavşan adındaki Ay gezgini. Dünyamız’ın doğal uydusu Ay’ın yüzeyine şimdiye kadar pek çok uzay aracı gönderildi. Ay’ın yüzeyine gönderilen bu uzay araçları ya ABD’ye ya da Rusya’ya aitti. Ancak uzaydaki varlığını her geçen gün artıran Çin, Aralık 2013’te Ay’a bir gezgin göndererek Ay’daki üçüncü devlet olmayı başardı.

Çin’in Ay gezgini Tavşan Aralık 2013’ten bu yana görevini sürdürdü. Tavşan’ın sağladığı veriler sayesinde Ay yüzeyinde daha önce görülmemiş lav kalıntıları üzerine 100’den fazla makale yazıldı. Ay yüzeyinde çeşitli birçok veri sağlayan Tavşan’a 3 ay ömür biçilmişti. Şubat 2014’te Tavşan’la iletişim kesildiği için öldüğü iddia edildi. Ancak Ay gezgini Tavşan tekrar yaşam belirtileri gösterdi ve hareket edemese de veri göndermeye devam etti. Çin daha sonra Tavşan’ın 31 aylık Ay macerasından sonra tamamen öldüğünü duyurdu. Bu şekilde Tavşan, şimdiye kadar Ay yüzeyinde çalışır vaziyette en uzun süre kalan insan yapımı araç oldu.

Uzay alanında Batı’yla ciddi bir yarış hâlinde olan Çin’in yakın zamandaki bir başka önemli uzay çalışması ise, 500 metre çapındaki ve yaklaşık 30 futbol sahası büyüklüğündeki Aperture Spherical Radio Telescope (FAST). Guizhou eyaletinin güneybatısındaki bir vadide inşa edilen dev radyo teleskobu, 4 bin 450 adet üçgen şekilli panelin birleşmesinden oluşuyor. Çin, FAST teleskobuyla Porto Rico’daki şimdiye kadar dünyanın en büyük radyo teleskobu olan 305 metre genişliğindeki Arecibo Radyo Teleskobu’nu geride bırakıyor.

Uzay araştırmalarında bugüne kadar ağırlıklı olarak dış kaynaklardan elde edilen verileri kullanan Çinli gökbilimciler, FAST sayesinde uzay keşfinde atılım yapacaklarını belirtti. Çinli gökbilimciler FAST’ı kullanarak evrenin kökenine uzanan araştırmalar yapacaklar ve Dünya dışı akıllı varlıklarının izini arayacaklar.

Çin, şimdilerde ise uzayda bir istasyon kurma peşinde. 2011’de uzaya fırlattığı Tiangong-1 modülüyle mini bir uzay laboratuvarı kurmuş ve farklı zamanlarda 3’er Çinli astronotu modüle taşımayı başarmıştı. Mart 2016’da görevi biten Tiangong-1 modülünün ardından Tiangong-2’yi Eylül’de uzaya gönderen Çin, uzayda kalıcı bir istasyon kurma yolunda emin adımlarla ilerliyor.

15 Temmuz’dan sonra Batı’ya sırtını dönüp Rusya ve Çin’le işbirliğini arttıran bir Türkiye’de yaşadığımızı düşünürsek, ileride Çin’in uzay istasyonunda bir Türk astronot görmemiz de çok uzak olmasa gerek…

Muaz Erdem'ın Yazısı.