Bir ülkeye mi yoksa masala doğru mu gidiyordum? Ben de Sri Lanka’da beklenmedik şeylerle karşılaşacak mıydım? Sorular böyle uzayıp giderken önce kısa bir süreliğine Maldiv Adaları’na uğrayıp daha sonra Sri Lanka’nın başkenti Colombo’ya “selamün aleyküm!” dedik.

Sri Lanka içimde hep bir masal olarak var olmuştu. Uçsuz bucaksız ormanlarıyla, dev filleriyle, palmiye ağaçlı kumsallarıyla, mescid ve tapınaklarıyla okyanusun ortasındaki bir masal ülkesi… Ülkenin üç temel toplumsal grubundan birini oluşturan Müslümanlar Sri Lanka’ya ilk olarak Serendip ismini vermişler. Serendip; yani beklenmedik şeylerle karşılaşabileceğiniz ülke… Serendip’in anlamını ilk öğrendiğimde içimdeki Sri Lanka’ya gitme arzusu daha bir kamçılanmış, Sri Lanka gözümde daha bir masala dönüşmüştü. Şimdi bir ülkeye mi yoksa masala doğru mu gidiyordum? Ben de Sri Lanka’da beklenmedik şeylerle karşılaşacak mıydım? Sorular böyle uzayıp giderken önce kısa bir süreliğine Maldiv Adaları’na uğrayıp daha sonra Sri Lanka’nın başkenti Colombo’ya “selamün aleyküm!” dedik.

Sinhaliler, Tamiller ve Muruhalar

Sri Lanka yolculuğu İstanbul’dan uçakla 9 saati buluyor. Sri Lanka da birçok Asya ülkesi gibi vize konusunda Türklere kolaylık sağlıyor. Vizeyi belli bir ücret karşılığında ister internet üzerinden ister havaalanında alabiliyorsunuz. Hint Okyanusu üzerindeki bir ada ülkesi olan Sri Lanka’nın Hindistan’a uzaklığı yaklaşık 31 kilometre… 21 milyonluk bir nüfusa sahip olan ülkenin yüzde 67’si Budistlerden, yüzde 13’ü Hindulardan, yüzde 10’u Müslümanlardan, yüzde 8’i de Hıristiyanlardan oluşuyor. Sri Lanka nüfusunu oluşturan üç etnik grup var. Bunlar Sinhaliler, Tamiller ve Muruhalar. Ülkenin çoğunluğunu oluşturan ve genel olarak Budizm’e inanan Sinhaliler devlete ve orduya hâkim durumdalar. Tamiller ise daha çok Hinduizm’e inanıyor ve ülkenin kuzey kesimlerinde yaşıyorlar. Uzun dönem Portekizliler, Hollandalılar ve İngilizlerin sömürgesi altında kalan ülkenin Seylan olan ismi 1972 yılında Sri Lanka olarak değiştirilmiş. Sri Lanka bir zamanlar bütün dünyada tropikal iklimi, lezzetli çayı, Budist ve Hindu tapınakları, adeta ülkeyle özdeşleşen filleriyle anılıyordu. Bir de tabii ki ünlü Tamil Kaplanlarıyla…

Tamil Kaplanları’nın Öyküsü

Tam adı Tamil Elam Özgürlük Kaplanları (LTTE) olan örgüt ilk defa 1976 yılında kuruldu. Fakat Tamil Kaplanları bütün dünyada isminden söz ettirecek silahlı ve bombalı eylemleri gerçekleştirmeye 1983 yılının ortalarında başladı. Ülkenin kuzeyinde “Elam Tamil” adında bağımsız bir devlet kurmayı hedefleyen örgütün liderliğini yıllardır Velupillai Parabhakaran yapıyordu. Okuma yazma bilmemesine rağmen çok zeki ve iyi bir örgütlenme yeteneğine sahip olan Tamil Kaplanlarının lideri, adamlarıyla birlikte yıllarca Sri Lanka yönetimine karşı silahlı mücadele yürüttü.

Örgüt bir dönem öyle güçlendi ki kuzeydeki Kilinoçi şehri başkent olarak kullanılıyor, Kilinoçi’den kalkan uçaklar Sri Lanka’nın başkenti Colombo’yu bombalıyordu. Ayrıca Tamil gerillalarına ait 25’den fazla gemi aracılığıyla da çevre bölgelerle ticaret yapılıyordu. Kuzey bölgelerde polis gücüne, bankalara, mahkemelere, hapishanelere, hastanelere, vergi dairelerine, eğitim kurumlarına, yerel yönetimlere ve güçlü bir medya ağına sahip olan Tamil gerillaları adeta bir devlet gibi kurumsallaşmıştı.

Siyanür Kapsüllü Gerillalar

Örgütün en önemli silahlı vurucu gücü “Siyah Kaplanlar” adıyla anılan seçkin birliklerdi. Eylem öncesi örgütün lideri Parabhakaran bu militanlarla birlikte zaman geçirir, onlarla bol bol fotoğraf çektirirdi. Ayrıca Siyah Kaplanlar yakalandıkları takdirde intihar etmeleri için boyunlarındaki künyede bir siyanür kapsülü taşıyorlardı. Örgütün efsane lideri Parabhakaran 2009 yılında Sri Lanka Ordusu’na ait özel birlikler tarafından düzenlenen bir operasyonla öldürülünce Tamil Kaplanları silahlı mücadeleye son verdiğini ilan etti. Sri Lanka Ordusu da yıllardır giremediği kuzey bölgelere girerek bu bölgelere hâkim oldu. Uzun zaman ülkenin en önemli meselesi olan Hindu Tamillerle Budist Sinhalilerin arasındaki sorunun temeli aslında İngilizlerin Sri Lanka’dan çekildikleri döneme kadar uzanıyor. İngiltere’den bağımsızlık kazanıldıktan sonra iktidarı ele geçiren Sinhaliler, sömürgecilik döneminde İngiliz idarecilerce Tamillere tanınan hakları geri aldılar. Tamilleri bulundukları makamlardan uzaklaştırma politikası güderek yeni dönemdeki ayrılığın temellerini attılar. Bugün Tamillerin tamamına yakını Sinhalilerin ırkçı uygulamalar ve yasalarla kendi doğal vatandaşlık haklarına el koyduklarını düşünüyor.

Hindulara Karşı Budistlerle İttifak

Sri Lankalı Müslümanlarla Hindu Tamiller arasında geçmişte dönem dönem sorunlar yaşanmıştı. Örneğin 2006 yılında 7 bin Müslüman aile Tamiller tarafından kuzeydeki topraklarından zorla çıkarılıp göç etmek zorunda bırakıldı. Ayrıca 2003 yılından sonra başkent Colomba’da yaşayan bir çok Müslüman’a yine Tamil Kaplanları tarafından suikastlar düzenlendi. Bu suikastlar esnasında hayatını kaybedenler daha çok Müslüman zenginler, siyasiler ve cemaat liderleriydi. Tamiller Müslümanları Budist Sinhalilerle işbirliği yaptıkları, yönetimi destekledikleri için hedef aldıklarını ilan ederken ülkedeki Müslümanlar ise Tamil terörüne boyun eğmeden siyasi ve kültürel alanda çalışmalarına devam etti.

Adadaki Müslüman Topluluk

Sinhaliler ve Tamillerden sonra Sri Lanka’daki diğer önemli etnik grup ise Muruhalardır. Ülke nüfusunun yüzde 9’unu oluşturan Muruhaların tamamına yakını İslam’a inanıyor… 8. yüzyıldan itibaren adaya göç eden Müslüman ve Arap tüccarların soylarından gelen Muruhaların büyük çoğunluğu başkent Colombo’da yaşıyor ve ticaretle uğraşıyor. Muruhaların konuştukları dil olan Muru dili ise Arapça ile Tamilce’nin karşımıdır. Sri Lanka’da ayrıca kendilerine Malaviler denilen bir Müslüman toplum daha var. Ülkedeki Müslümanların yüzde birini oluşturan Malaviler, Meleh soyundan geliyorlar. Dil olarak Malayca’yı kullanan bu Müslüman toplum giyim, kuşam ve dilleriyle diğer Müslümanlardan ayırt ediliyor.

Adem Özköse'ın Yazısı.