FIRST Vakfı`nın ( Foundation For Inspiration and Recognition of Science and Technology) düzenlemiş olduğu  FLL (First Lego League) turnuva büyük bir heyecana neden olacak.

FLL, 9 ila 16 yaş grupları arasındaki çocuklardan oluşan takımların yarıştığı uluslararası bir turnuvadır. Her takım 4 ila 10 kişiden oluşur. Takımlar oluşturulurken ekip kurma, problem çözme, yaratıcılık ve analitik düşünme gibi konular dikkate alınır. FLL her Eylül ayında, yeni hands-on robotics tasarımları ve bilimsel deneyler yapmaya dayanan sezon hedefini takımlara ilan eder.

FLL turnuvaları üç bölümde değerlendirilir:

1. Robot Performansı

Takım, o senenin temasına uygun olan görev masasını alır ve bu görevleri yapacak, legodan bir robot yaparlar. Robot, verilen süre boyunca yapabileceği en çok görevi yapar.

2. Proje

Takımlar, o senenin temasına uygun araştırmalar yapar ve bunun sonucunda bir proje üretirler.

3. Öz Değerler

Öz değerler, FLL turnuvalarının temel taşıdır. Katılımcılar, bu bölümde takımda birlik ve beraberliği, yardımlaşmayı ve arkadaşça rekabet etmeyi benimserler.
2017/2018 “hidrodinamik: suyun yolculuğu” sezonunda Dünya`nın çeşitli su sorunlarına çözüm bulmanız ve  bazı robot görevlerini yerine getirmeniz beklenir. Temel konuları Suyun nasıl bulunduğu, taşındığı, kullanıldığı ve tasfiye edildiğidir.

Turnuvaya katılan Intersection Arcus takımının projesi ve üyeleri aşağıdadır:

Bengüsu Nar
Nilay İlter
Elif Naz Demirci
Deniz Kara
Kutat Çokay
Batuhan Bahçeci
Alkım Ekin Argüz
Baran Özçağin
Zeynep Dicle Çalışır

Su tesisatında oluşan sızıntılar, tüm dünyayı etkileyen önemli problemlerdir. Bu sızıntılar bizleri maddi ve manevi yönden etkileyebilir; komşuluk ilişkileri, su faturaları, binalarda oluşan hasarlar... Fark edilemeyen bir su sızıntısı günde 950 litreye kadar su kaybına sebep olabilir. Bu sızıntıların tamir edilmesi ise fazla maliyetli olup, düzeltilebilmesi için fayansların kırılmasını gerektirir. Peki, ya bir sızıntı oluştuğunda o sızıntıyı kendiliğinden kapayan bir boru olsaydı?

1. Su Sızıntıları

Su sızıntıları; tesisat borularında boruların zamanla aşınması, eskimesi, kışın boruların soğuktan dolayı donması, tesisatçı hataları, fabrikasyon hataları gibi sebeplerden dolayı oluşur. Su sızıntıları gün geçtikçe binalara daha fazla zarar vereceği ve daha fazla su kaybı olacağından dolayı bir an önce tamir edilmeleri gerekir.
Türkiye'de sızıntılardan dolayı bir evde yıllık ortalama 73 m³ su kaybı yaşanıyor. Çevre ve Orman Bakanlığına göre yıllık suyun musluktan akışına kadar olan kayıp 2 milyar m³, yani Türkiye'nin yıllık su ihtiyacının %43'üdür. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre dünyadaki toplam su kaybının %70'i su sızıntılarından kaynaklanıyor. Bu su kaybının miktarı ise 32 milyar m³, yani 81 milyar dolar ediyor. Ayrıca, Londa'da su kayıplarının %20'sini sızıntılar oluşturuyor. Londra'da 890 milyon litre su her yıl boşa gidiyor. Saç teli kalınlığındaki bir sızıntı 20 günde 4 kişilik bir ailenin aylık su ihtiyacını boşa akıtıyor.
Eğer borulardaki su sızıntıları önlenebilseydi Afrika'daki her insan için her gün 69 L su sağlanabilirdi.

2. SALİM Boru Nedir?

SALİM "Sızdırmayan Aljinat ve Laktat İçeren Marifetli" Boru, PVC veya PPR-C boru katmanı üzerinde yüksek yoğunluklu polietilen sayesinde yerleştirilen aljinat ve laktat toz karışımı olan boru çeşididir. Borunun herhangi bir yerinde su sızıntısı oluştuğunda dışarı çıkan su, bu toz karışımı ile anında tepkimeye girip jel bir yapı oluşturuyor ve jel orada kalarak sızıntıyı kapamış oluyor. SALİM Boru sayesinde sızıntının tespit ve tamir maliyeti ortadan kalkmış olup, herhangi bir zarar yaşanmadan sorunun önüne geçilmiş olunuyor.
1'e 1 oranında homojen karıştırılmış aljinat ve laktat karışımı, etrafında sarılı olan yüksek yoğunluklu polietilen sayesinde dış etkenlerden korunmuş oluyor. Bu sayede herhangi bir madde ile etkileşime geçmeyen toz karışımı, sızıntı oluştuğu anda sızıntıyı engelliyor. Sızıntının oluştuğu bölgede meydana gelen jel süre geçtikçe daha çok katılaşıyor. Toz su ile tepkimeye girdiği anda jel oluşturduğundan dolayı su toz karışımının bulunduğu bölgede yayılmıyor, böylece küçük bir yerde sızıntı oluştuğunda tüm boruda jel oluşmasının yerine sadece sorunlu bölgenin olduğu yerde jel oluşuyor. Boruya gerdirilmiş bir şekilde sarılı olan yüksek yoğunluklu polietilen, oluşan jele su basıncına karşı yardım ediyor. SALİM Boru'yu elimizdeki imkanlar doğrultusunda en yüksek basınçta (5 bar) denediğimizde olumlu sonuçlar aldık. Su tesisatlarındaki ortalama basınç ise 4 ile 5 bar arasıdır.
1 metre uzunluğu ve 1 santimetre çapı olan bir boruya toz karışımının ve polietilenin sarılması sadece 17 kuruş tutuyor. Yani; 1 mutfaklı, 2 banyolu bir evde 60 metre boru bulunuyorsa, polietilen ve tozların maliyeti sadece 20 tl oluyor.

3. Sodyum Aljinat ve Kalsiyum Laktat

Sodyum Aljinat, kahverengi yosunların özlerinden elde edilen aljinik asidin sodyum tuzudur. Kalsiyum iyonları ile bağ kurarak jel bir yapı oluşturur. Kalsiyum iyonları olmadığı zamanlarda ise yemeklerde "koyulaştırıcı" olarak kullanılır. Suda çözünebilen sodyum aljinat, jel oluştururken ısıya ihtiyaç duymaz, her sıcaklıkta jel oluşturabilir. Yapılan araştırmalara göre, aljinatın kalsiyum iyonları ile birlikte 900 MPa (Mega Pascal) hidrostatik basınç altında bile jel oluşturabildiği keşfedilmiştir. Dünya aljinat üretiminin %50'si tekstil sanayisinde mürekkep üretiminde kullanılır. Sodyum Aljinat aynı zamanda reçel yapımında ve mide ilaçlarında da kullanılır, sağlığa bir zararı yoktur.
Kalsiyum Laktat ise laktik asidin kalsiyum tuzudur. Beyaz bir renge sahip olan kalsiyum laktat; krema üretiminde, dondurma üretiminde, kabartma tozu ve çorbalarda koruyucu madde olarak kullanılmaktadır. Günlük bir kullanım limiti bulunmasa da, bebek ve çocuklarda kullanılmaması önerilir. Bunun sebebi ise bebek ve çocuklarda laktatı parçalayacak uygun enzimlerin daha gelişmemiş olmasıdır.

4. Oluşan Jelin Özellikleri

⦁ Sodyum Aljinat ve Kalsiyum Laktat sıcaklığa bağlı olmadan jel oluşturur. Oluşan jel 150°C sıcaklığa kadar dayanıklıdır.
⦁ Aljinat ve laktat asit veya baz ile tepkimeye girip jel oluşturabilir. Oluşan jel ise asit veya baz ile temasta bulunduğunda yapısında bir bozulma görülmez, asit ve bazdan etkilenmez.
⦁ Sodyum Aljinat ve Kalsiyum Laktat "geri dönüştürülemez" bir jel oluşturur. Suda çözünen bu tozların oluşturduğu jel hiçbir şekilde geriye dönüştürülemez, herhangi bir su derişiminde çözünemez. Bu tozlar insanlar için zararlı olmadığı gibi; suyun bu tozların oluşturduğu jele temas etmesi suyun kalitesini etkilemez, zararı yoktur.
⦁ Oluşan jelin dayanıklılığı, reaksiyona giren aljinat ve laktat oranına bağlıdır. Kalsiyum oranı arttığında daha sert, daha dayanıklı bir jel oluşurken aljinat oranı arttığında daha yumuşak, daha zayıf jel oluşur.

5. Borunun Üretimi

SALİM Boru'nun üretiminde 1 mm çapında polietilen film ve 1'e 1 oranında homojen bir şekilde karışmış toz karışımı kullanılır.
Statik kuvvet sayesinde polietilene tutunan toz karışımı; borunun etrafına gerilmiş, arada boşluk kalmayacak şekilde sarılır. Böylece sızıntı oluştuğu zaman oluşacak jel boru ile polietilen arasında sıkışır ve sızıntı kapanmış olur.

6. SALİM Boru'nun Diğer Çözümlerden Farkı

Su sızıntılarının kapanması günümüzde sızıntının yeri bilinmiyorsa yüksek teknolojili aletler veya tamir kimyasalları ile yapılır. Yüksek teknolojili aletler sayesinde tespit edilen su sızıntısı, daha sonra sızıntının bulunduğu bölgedeki duvarık kırılması ile tamir edilir. Tamir kimyasalı ise ancak çok küçük çaplı sızıntıları kapatabilir. Borunun içine akıtılan kimyasal, sızıntının bulunduğu yerde sertleşip sızıntıyı kapadığı gibi suyun kalitesini de etkiler. Bu çözüm yöntemleri ancak sızıntı bir zarara sebep olduğu zaman uygulanabilir. SALİM Boru ise sızıntı oluştuğu anda sızıntıyı kapayarak hiçbir zarar yaşanmadan sorunu çözmüş olur, boruların ömrünü arttırır.

GENÇ'ın Yazısı.