Ustalık Eseri

Her ustanın bitirme projesi kendisinin şaheseri özelliğindedir ve kendisinden sonraki nesillere en büyük ders niteliği taşır. Ustalık eseri deyince akla Mimar Sinan geliyor. Çıraklık eserim dediği Şehzade Camii ile ilk ufku belirlemiş. Kalfalık eserim dediği Süleymaniye Camii ile Ayasofya’ya kafa tuttuğunu aşikâr hale getirmiş ve ustalık eserim dediği Selimiye Camii ile de kendi devrine kadar yapılmış olan tüm eserleri geride bırakmıştır. Mimar Sinan’ın arkadaşı Sai Mustafa Çelebi’nin kaleme aldığı Tezkiretül Bünyan ve Tezkiretül Ebniye (Binalar kitapları) eserlerinin girişi Büyük Usta Sinan ile röportaj niteliğindedir. Kitapta geçen Sinan’a ait olduğu düşünülen şu mısralar da önemlidir.

Diledim ki bir mimar olayım

Usta olup dünyada eserler bırakayım

Derdim ki bağışlasa da hak

Nasip olsa bana yüce bir cami yapmak

Olacağı varmış hikmet Allah’ın

Gelip gözdesi oldum padişahın

Tamirci Çırağı ve Usta

Yakın zamanda kaybettiğimiz iki sanatçımızın çırakların dilinden seslendirdiği iki eser var. Birisi Cem Karaca’nın Tamirci Çırağı, diğeri ise İbrahim Erkal’ın Usta’sı. Tamirci Çırağı’nda dükkâna gelen bayan müşteriye çırağın vuruluşu tasvir edilse de şarkının sonunda “Ustam geldi sırtıma vurdu, unut dedi romanları, işçisin sen işçi kal giy dedi tulumları” sözleriyle usta ustalığını gösterir. İbrahim Erkal’ın usta eserinde ise çırak ustaya “sen hiç âşık oldun mu?” diye sorar. Usta konuşmaz ama olmadım da dememiştir sonuçta.

Üstad Diye Diye Usta Olunur

Usta kelimesinin aslı Farsça’dan dilimize geçen üstad kelimesidir. Üstad diye diye kalfalar çıraklar ustaya çevirmişler kelimeyi, bu arada kendileri de usta olmuş- larsa helal olsun onlara. Ustanın hakiki anlamı zanaat öğretmeni demektir. Ama ustanın günümüzdeki anlamı öğretmekten ziyade onun zanaatındaki maharetine atıfta a bulunur şekildedir.

İki Dünyanın Ustası

Aykut Ertuğrul büyülü gerçekçilik tadında öyküleriyle bilinen bir yazarımız, onun “iki dünyanın ustası” eseri ise öncelikle ismiyle insanı vuruyor. İçindekiler, İki Dünyanın Ustası, Avcı, İsmail’in Son Günü, Üç Gün Masalı, Sandık Üçlemesi gibi başlıklar taşıyor. İki Dünyanın Ustası öyküsünde dünya ile rüya âlemi anlatılıyor.

Usta Çırak ilişkisi ya da 2+2=5

Ustanı söyle sana kim olduğunu söyleyeyim tarzı bir yaklaşım tam anlamıyla hakikati ifade etmez. Çünkü usta çırak ilişkisinden ortaya çıkan ve sayısallaştıramadığımız bir değer vardır. Buna ilham diyebiliriz. İşin özüne dönecek olursak cevher çıraktadır, usta o cevheri işlerse çırakta sabredip çalışmaya devam eder yeni ilhamlarla ustayı geçebilir işte o zaman bizim cevher olur mücevher.

Yaşar Usta’dan Hayat Dersi

Bizim Aile fi lminde Ya- şar Usta rolündeki Münir Özkul’un oğlu ve gelininden dolayı ailesini evsiz bırakan fabrikatör dünürüne yaptığı unutulmaz bir konuşma vardır. “Bak Beyim” diye başlar ve “Sen mi büyüksün, ben mi büyüğüm, ben büyüğüm, Ben Yaşar Usta” tiradı fi lmi unutulmaz hale getirmiştir.

Ustasız Sanat Haramdır

“Ustasız sanat haramdır” sözü Anadolu’da yaygın bir sözdür. Bu söz ile ustası olmayan kişinin sanatın püf noktasından habersiz olacağı için sanatı eksik yapacağı ve vakit ile kaynak israfına sebep olacağı için haram olduğu kast edilmiştir. Ayrıca ustası olmayanın çırağı da olmayacağı ve bir sanatı erbabından almayan kişinin başkalarına da öğretemeyeceği anlamları da ima edilmektedir.

Evine Usta Girsin!

Ülkemizde giderek artan bir beddua şekli. Ustalık iddiasında olup iş bilmeyen, derdi parasını derhal almak olan kişilerden dolayı milletçe muzdaribiz. Istırabımız istemsizce dilimizden dökülen beddualara dönüşüyor. Evine usta girsin deyince, evin her yerinin toz topak olmasının yanında tamir edilemez olması ve eskisinden de kötü hale gelmesinden bahsediliyor.

Büyük Usta (The Grandmaster)

Dövüş sanatları konusunda Bruce Lee’yi duymayanımız yoktur. Kendi dönemindeki tüm ustaları yenmiş olsa da Bruce Lee’nin de bir ustası vardı. O da İp Man. Son yıllarda İp Man filmleri de seri haline geldi. İp Man ustaydı ama ondan da büyük bir usta yine vardı. O da büyük usta Gong. Wing Chun dövüş sanatının kurucusu olan Gong’un öğrencileri ve kızı arasında geçen mücadeleyi anlatan Büyük Usta fi lminin yönetmeni Karl Wai-Wong, fi lminde Wing Chun’un köklerini araştırıyor.

Sami Yaylalı'ın Yazısı.