“Amerikalılar Ay’a gitti mi?” sorularını artık bırakalım lütfen. Hep söylediğim gibi, biz bunu tartışırken onlar Mars’a gidiyor...

Son yıllarda çok ürkütücü bir ivmeyle artan uzay alanındaki gelişmeleri takip etmek bile çok zor hâle geldi. Siz bu satırları okurken insanoğlunun ürettiği bir uzay aracı Güneş’e, bir başkası ise Venüs’e doğru yol alıyor. Dünya’nın çevresinde yüzlerce uydu yeryüzü araştırmaları yaparken, Ay’ın, Mars’ın ve Jüpiter’in yörüngesindeki uzay araçları yeni keşiflere imza atmaya devam ediyor. Diğer yandan insan yapımı gezgin araçlar şu an Ay’ı ve Mars’ı turlarken, Güneş Sistemi’nin dışına çıkan ve çıkmaya hazırlanan uzay araçları uzay boşluğunda ilerliyor. Bennu Asteroidi’ne Amerikalılar kazma vurmaya hazırlanadursun, Japonlar Ryugu asteroidinden çoktan örnek topladı bile.

Uzayda yaşanan tüm bu gelişmeler yetmiyormuş gibi Dünya’ya sığamayan ve yeni dünyalar keşfetmek isteyen insanoğlu, gözüne kestirdiği Ay ve Mars için yolculuk planlarını uygulamaya koydu. Hatta bu defa sahnede sadece devletlerin uzay ajansları yok. Yarışa sonradan dahil olan özel şirketler, devletlerin bile önüne geçebilecek düzeyde teknolojilere sahip. Mars için Falcon Heavy roketini geliştiren ve her ay uzaya uydu taşıyan SpaceX, Ay’a inmeye hazırlanan uzay aracını üreten İsrailli SpaceIL şirketi veya geçtiğimiz günlerde uzaya ilk turistini taşıyan Virgin Galactic bu şirketlerin sadece birkaçı...

2020’lerde Ay’da, 2030’larda Mars’ta...

1969’da Ay’a gitme hayalini gerçekleştiren insanoğlu, şimdilerde gözünü Mars’a dikmiş durumda. Ancak Mars, Ay’a göre çok daha uzakta ve daha farklı komplikasyonlar içeriyor. Dolayısıyla o kadar da kolay olmayacak olan Mars yolculuğu için farklı plânlar var. NASA,bu kapsamda geçtiğimiz günlerde “Explore Moon to Mars” adlı projesinin takvimini açıkladı. Bu plâna göre ilk etapta Ay ve Mars yolculuklar için geliştirilen Space Launch System (SLS) roketinin test uçuşları yapılacak. 2022 yılında, Orion kapsülünün içindeki astronotlar SLS roketiyle uzaya fırlatılacak ve 50 yıl sonra insanlık ilk kez Ay’ın yörüngesinde dolanacak. Yine aynı yıl, Ay’ın yörüngesinde Gateway adında bir uzay istasyonunun kurulumuna başlanacak. Gateway, tıpkı Dünya yörüngesindeki Uluslararası Uzay İstasyonu gibi birkaç milletin iştirakiyle inşa edilecek. Avrupa, Japonya, Kanada ve Amerika Uzay Ajansları bu işte ortak olacak. 2023’te Ay yüzeyinde su araştırmaları yapması için Ay’a bir gezgin göndermesi plânlanırken, 2024 yılında astronotlar Ay’ın yörüngesindeki Gateway’e ilk ziyaretlerini gerçekleştirecek. 2028 yılında ise 56 yılın ardından insanlar yeniden Ay’a ayak basacak.

İnsanoğlu bu plan sayesinde Ay’a daha kalıcı olarak geri döneceğe benziyor. Ancak bu görevin asıl amacı Ay değil, Mars!.. Tabiri caizse Mars yolculuğu için insanlar Ay’da ısınma turları yapacak ve Ay’ı adeta bir zıplama tahtası olarak kullanacak. 2020’li yıllar Ay’da, 2030’lu yıllar ise Mars’ta geçecek...

Ay: Yoğun, Mars: Akıcı

NASA’nın açıkladığı bu büyük Ay ve Mars plânının, insanlık tarihi açısından bir dönüm noktası olacağı kesin. Ancak insanoğlunun tek plânı bu değil. Az önce ifade ettiğim gibi devletlerin uzay ajanslarına rakip olabilecek kapasitede olan özel şirketlerin de kendine göre plânları var. Bu şirketlerin başında gelen SpaceX de önce Ay’a sonrasında ise Mars’a insanları taşımayı plânlıyor. Hatta SpaceX, 2023 yılında Ay’ın yörüngesine yapmayı plânladığı yolculuk için tüm koltukları şimdiden sattı bile!.. 9 kişilik kapsüldeki tüm koltuklar, Japon giyim markası Zozotown’ın sahibi ünlü girişimci Yusaku Maezawa tarafından satın alındı. Yusaku Maezawa, #dearMoon isimli projesi kapsamında 8 sanatçıyı beraberinde Ay’a götürecek. SpaceX, bu seyahatten elde ettiği geliri Mars yolculuğunda da kullanacağı BFR roketini geliştirmek için kullanacak.

6 Şubat 2018’de Falcon Heavy roketiyle Mars’a Tesla marka otomobil göndermeye çalışan SpaceX, 2022’de Mars’a kargo uçuşlarına başlamayı planlıyor. Elon Musk’ın açıklamasına göre insanlar 500 bin dolardan daha düşük bilet fiyatlarıyla 2030 yılına kadar Mars’a gidebilecek. Mars’ı dünyalaştırmanın hayalini kuran Elon Musk, kendisinin de %70 ihtimalle Mars’a taşınabileceğini söylüyor.

Velhâsıl “Amerikalılar Ay’a gitti mi?” sorularını artık bırakalım lütfen. Hep söylediğim gibi, biz bunu tartışırken onlar Mars’a gidiyor...

Neptün İçin Fırsat Ayı

Ayın ilk birkaç günü teleskoplu ve dürbünlü gözlemciler gündoğumundan hemen önce doğu ufkunda birbirine çok yakın görünecek olan Merkür ve Neptün’ü gözleyebilir. İlerleyen günlerde bu ikiliye Venüs de eşlik etmeye başlayacak. Merkür ufuktan fazla yükselemeyeceği için gözlenebileceği süre kısa olacak. Venüs sabahları gündoğumundan önce kısa sürelerle doğu ufkunda gözlenebilecek. Teleskoplu gözlemciler 10 Nisan sabaha karşı Venüs’e değecek kadar yakın görünecek olan Neptün’ü gözlemleyebilir. Ayın sonuna doğru Venüs Merkür’le yakın görülmeye başlayacak. Ancak bu ikiliyi görebilmek için iyi hava koşulları ve yüksek bir gözlem yeri gerekiyor. Giderek ufkun üzerinde alçalan Mars ise günbatımında gökyüzünün batı bölgesinde ve gözlem için uygun konumda. Mars, ay sonuna kadar gece yarısından yaklaşık bir saat öncesine kadar gökyüzünde olacak. Ayın başlarında gece yarısından bir saat sonra doğudan yükselecek olan Jüpiter oldukça parlak. Günler ilerledikçe gözlenebileceği süre artacak ve gecenin ikinci yarısına hâkim olacak. Ayın sonuna doğru Satürn’le yakınlaşmaya başlayacak. Gecenin son çeyreğini Jüpiter ile paylaşan Satürn, gece yarısından yaklaşık üç saat sonra doğudan yükselecek ve gündoğumuna kadar gökyüzünde kalacak. Ayın sonlarına doğru gezegen gece yarısından bir saat sonra doğacak.

Dalga Devimi: Deniz yüzeyindeki dalgaların inip çıkması, sesin havada, ışığın boşlukta dalgalanarak yayılması.

Dayanak Yıldızı: Bir ya da birkaç yıldızın parlaklığını ya da bir başka özelliğini saptamak üzere karşılaştırma amacıyla seçilen belirli bir yıldız.

Değme: Ay ve Güneş tutulmalarında, Ay’ın ya da Yer’in gölge konisine yaklaşarak değmesi.

Muaz Erdem'ın Yazısı.