Sürekli dillerde dolaşan bir ifade var: Kendini tanımak, kendini bilmek… Çok büyük bir iş sanırım; ne demek kendini bilmek? Nereden, nasıl tanımaya başlayabiliriz kendimizi?

İnsanın kendini tanıması bu hayatta altından kalkılması en zor işlerden biri olsa gerek. Bütün kadim kültürlerde kendini tanımaya önemli bir vurgu yapılmış. Ancak bilmemiz gerekiyor ki kendini tanımak yürüyeceğimiz bir yol, varacağımız bir mesafe değil. Çünkü insan yaşadığı sürece değişir. Her yaş, her dönem, her konum, her iş, her ilişki insanın farklı bir yönünü ortaya çıkartır. Dolayısıyla yaşadığımız sürece kendimi tanıdım bitti, diyemeyiz. Kendini bilmek, kendini tanımaktan biraz daha farklı. Şöyle ki kendini tanımak genişleyen sınırları takip etmeye çalışmak iken, kendini bilmek sabit sınırların nerelerde olduğunu fark etmek veya insanın kendisine sabit sınırlar koymayı öğrenmesi demek. Yani insanın hayatında, kimliğinde ve kişiliğinde değişecek/değişmesi gereken işler, ilişkiler, nitelikler var; kendini tanıma bunları fark edip dönemine paralel bir şekilde değişimi takip edip ayak uydurmadır. Kendini bilme ise insanın hayatında değişmeyecek/değişmemesi gereken işler, ilişkiler ve nitelikleri bilip, öğrenip onları zenginleştirerek muhafaza etmeye çalışmasıdır. Bu iki zorlu işte başarılı olmak için dikkat edilmesi gereken birkaç önemli husus var. Bunlardan birincisi insanın kendi ile yalnız kalabilmesidir. Kendiyle yalnız kaldıkça kendiyle konuşması, kendi hakkında dikkat etmesi, düşünmesi, değerlendirme yapması gerekir. İkinci olarak kendini gözlemesi, nerede nasıl istekleri ve tepkileri olduğunu fark etmesi, kontrol etmesi kolay ve kontrol etmesi güç işlerinin ve ilişkilerinin farkına varması lazımdır. Ona göre kontrol gücünü her ikisi için de öncelik sırasına göre artırmaya çalışacaktır. Üçüncü olarak kendini değiştirmeye, işlemeye ve inşa etmeye açık olması lazımdır. Ben böyleyim, beni seven böyle sevsin, beni böyle kabul edin gibi ciddiyetsiz bahanelerin ardına saklanmadan kendini doğru düşündüğü ve bildiği insan olma yolunda nasıl değiştireceği üzerine adım adım çalışmalıdır. Dördüncü olarak insanın zaman zaman kendi üzerindeki gücünden daha fazla güce sahip olan kişiler en sık ve en severek görüştüğü kişilerdir. Bu insanları da çok doğru seçmeye, nasıl ve ne şekilde onlardan etkilendiğini fark etmelidir.

Mehmet Dinç'ın Yazısı.