Büşra Nur Turan

Amerika’ya köle olarak getirilen Afrikalı Müslüman olan Ömer İbni Said ve ona ait 1830’lardan kalma nadir el yazması anılarına göz atalım. Günlük yaşantısına, hayatına ve toplumdaki yerine dair az bilinen detayları paylaşan Ömer İbni Said bu anılarını kendi dilinde Arapça yazmış ama daha sonra İngilizce’ye çevrilmiş. Günümüze kadar kalmayı başaran tek Müslüman-Amerikalı köle otobiyografisi olarak kayıtlara geçmiş.

Ömer İbni Said 1807’de kaçırıldığında, Batı Afrika ülkesi Senegal’deki köyünde Müslüman bir âlim olarak yaşıyormuş. Varlıklı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiş ve hayatının 25 yılını çeşitli eğitimler alarak geçirmiş. İbni Said’in eğitim alanında görev yapan bir akademisyen, alim ve bilim insanı olduğu düşünülüyormuş.

Ülkesinden zorla alındığında 37 yaşındaymış. 6 hafta boyunca kötü şartlardaki bir gemi seyahati ile Amerika’nin Güney Karolina eyaletinin Charleston şehrine getirilmiş. Said, köyündeki pek çok insanın öldürüldüğünü, kaçmaya çalışanların cezalandırıldığını ve olayların devamını şöyle anlatmış:

“Doğum yerim Fut Tur. Bilgiyi aradım ve 25 yıl boyunca da bilgiyi aramaya devam ettim. Büyük bir ordu geldi. Pek çok insanı öldürdüler. Beni aldılar ve büyük denizin kıyısına götürdüler. Hristiyan bir adama satıldım ve beni alan adam benimle birlikte yürüdü, büyük denizdeki büyük bir gemiye bindik. Charleston adı verilen yere varana dek büyük denizde bir buçuk ay kadar gittik. Ve beni sattılar. Zayıf ufak tefek kötü bir adamdı; Johnson adında imansız, Allah korkusu olmayan bir adam satın aldı.”

Bu olayların ardından kaçarak Kuzey Carolina’ya giden İbn Said, Fayetville şehrinde yakalandıktan sonra orada hapse atılmış. Daha sonra çiftlik sahibi ve gelecekteki kongre üyesi olacak olan John Owen’a satılmış.

İbn Said geriye kalan ömrünü Owen ailesinin Kuzey Karolina eyaletinin Bladen şehrindeki Cape Fear River çiftliklerinde rahat bir şekilde geçirmiş. Sahibi James Owen’dan ve kardeşi John’dan övgüyle söz etmiş ve “O, iyi bir insan, kendisi ne yerse ve ne giyerse aynısını yemem ve giymem için bana verir.” demiş anılarında.

Said, ailenin İngilizce öğrenmesi için Kur’an’ın İngilizce çevirisini verdiklerini de ifade etmiş. İbn Said, 1864’te 90’lı yaşlarındayken iç savaşın ortasında kölelik henüz kaldırılmamışken vefat etmiş. Said’in mezarı şuan Bladen County’deki Owen aile mezarlığında yer alıyor. İbn Said’in bu belgeleri neden ya da kim için yazdığı ise henüz belli değilmiş.

Kongre Kütüphanesi’nden yapılan açıklamada belgenin Afrika’nın 18. ve 19. yüzyıllarına ayrıca Amerika’nın kölecilik tarihine önemli ışık tuttuğu ve bu nedenle bu alanlarda yapılacak araştırmalar için paha biçilmez bir kaynak oluşturduğu belirtilmiş. Kaleme aldığı otobiyografi sayesinde Ömer İbni Said’in yaşadıkları unutulmadı, unutulmayacak...

GENÇ'ın Yazısı.