Nurefşan Akcan 

"Yerçekimi Kanunu`nu bulan kişi Newton`dur". Böyle yazılmıştır tarihe. Böyle öğretilir, böyle bilinir. Evet, Newton`un fiziğe yapmış olduğu katkı asla küçümsenemez ama yerçekimi adında bir kuvvetin var olduğu fikrini ondan tam 500 yıl önce başkası söylemiştir. Bu açıdan bakarsak Newton Yerçekimi Kanunu`nu bulmuş demek yerine kanıtlamış dememizin daha doğru olduğunu düşünüyorum. Çünkü "bulmuş." demek daha önce bu fikir ortaya atılmamış, ilk olarak bu düşünceyi o ortaya atmış demektir. Ama kendisinden önce biri bu düşünceyi dile getirmiş, belki günün şartları nedeniyle kanıtlayamamış hatta belki de kanıtlamış fakat bu bilgi bize ulaşmamıştır. 

Hal böyle olunca "onu" tanımakta çok gecikmiş olabiliriz. Çünkü o, Newton`dan önce "Yerçekimi var." diyen bir Müslüman. Hem de 500 yıl önce... Evet şimdi, o Müslüman bilim adamını biraz tanıma zamanı. İsmiyle başlayalım; Hazini.
 
Hazini`nin yaşamı hakkında günümüze çok az bilgi ulaşmış. Bizzat kendi eserlerinden öğrendiğimiz kadarıyla kendisi Yunanlı bir köledir fakat sonradan İslam`ı seçerek Müslüman olmuştur ve daha sonra Sultan Alparslan`ın torunu Muiziddin ile yakınlık kurmuş ve bu sayede birçok alim ve bilim adamıyla yakınlık kurma fırsatı yakalamıştır. Hazini`nin bilime yaptığı en büyük katkı ölçü-tartı teorilerine getirdiği bakış açısıdır. Kantar ve hassas terazinin mantığını dile getirmiştir. Kendi yaptığı teraziler günümüzde kullanılan terazilerin ilk örnekleridir. Diğer büyük katkısı ise yerçekimi hakkındaki görüşleridir. Kendisi her cismi yer kürenin merkezine çeken bir kuvvetin var olduğunu ileri sürmüş ve bu görüş kendisinden 500 yıl sonra Newton tarafından kanıtlanmıştır. Ayrıca Dünya`nın merkezine yaklaştıkça suyun daha fazla yoğunluğa sahip olduğu fikri de kendinden yüzyıl sonra gelen Roger Bacon tarafından geliştirildi. Hazini`nin bilinen 3 eseri vardır; Hikmet Terazisi, Yıldız Kataloğu, Alet Bilgisi Kitapçığı.
 
Müslüman bilim insanlarının bilime yaptığı katkının sadece bir örneği olan Hazini`nin adının unutulması hatta duyulmamış olması gerçekten de "Hazin" son olarak nitelendirilebilir. Bilimle ilgilenen her insan, tarihin derinliklerine gömülüp isminin üzeri kapatılan Müslüman bilim insanlarını araştırmalı, öğrenmeli ve öğretmelidir.

GENÇ'ın Yazısı.