Nurefşan Akcan

Size küçük bir sır vereceğim bu yazımda… “Küçük kan dolaşımı”yla ilgili… Hani hepimizin bildiği küçük kan dolaşımı… Kalbin sağ karıncık kısmından çıkan kirli kanın akciğer atar damarını izleyerek akciğere gelmesi ve akciğerlerde temizlenmesi sonucunda kalbin sol kulakçık bölümüne dökülmesi olayı. İşte bu olayla ilgili küçük bir sır vereceğim size. Sadece iki kelimelik bir sır; “ İbnü`n Nefis”

 Evet bir çoğumuz bilmesek de İbnün Nefis, küçük kan dolaşımını bulan ünlü İslam alimi. Şam’da dünyaya gelen İbnü’n-Nefîs tıp eğitimini tamamladı ve Kahire’ye yerleşti. Medreselerde ders vermiş, ayrıca dil bilgisi, mantık ve felsefe ile de meşgul olmuştur. İbnü’n-Nefîs’i tarihin tozlu sayfaları arasından çıkaran ise Muhyiddin Tantavi adlı Mısırlı genç bir Müslüman. Hazırladığı tez bazı Alman profesörlerin dikkatini çekti. Çünkü tezde, ilk defa, küçük kan dolaşımının İbnü’n-Nefîs adında bir Müslüman ilim adamı tarafından bulunduğundan bahsediliyordu. Profesörler buna bir türlü inanamıyorlardı. Bunun üzerine tezin bir kopyası Alman doktor Mayerhof’a gönderildi. Dr. Mayerhof, Tantavi’yi doğrulamakla kalmayıp daha sonra yazdığı makalede bunları açıkladı. Evet, akciğer dolaşımını ilk bulan İbnü’n-Nefîs’ti. 1553’te Servetus, 1559’da Colombo, 1628’de Harvey kan dolaşımı hakkında tek söz etmeden asırlar önce İbnü’n-Nefîs akciğer dolaşımını keşfetmişti.

 Bu yazıda İbnün Nefis’in “nefis buluşu”nu tanıdık, ayrıca araştırmacı ruha sahip bir insan daha tanıdık o da; Muhyiddin Tantavi. Hazırladığı tez çalışmasıyla küçük kan dolaşımını bir Müslüman bilim insanının bulduğunu ortaya çıkarmış, hepimize örnek olması gereken bir davranış sergilemiştir.

“Tantavi’nin bu buluşu gösterdi ki, İslâm âlimleri teorilere uygunluk derecelerine ve önce vukua gelip gelmediklerine bakmadan, kritik deneme, titiz gözlem ve peşin hükümsüz araştırmaya gayret gösterme hususunda Orta Çağdaki Hıristiyan meslektaşlarına göre daha azimli ve daha kararlıydılar.” Dr. Sigrid Hunke

GENÇ'ın Yazısı.