Doğanay Osman Ulusoy / Genç Haber Merkezi

www.andsecim.com

Artık bilgisayar ve internet çağı etkisini en üst seviyede gösteriyor. 30 sene önce imkânsız denilen şeyler artık rahatlıkla yapılabiliyor. Sonunda seçimler de internete ve bilgisayara taşındı. Dünyanın bazı yerlerinde deneme amaçlı olsa da uygulanmakta olan internet üzerinden seçim yöntemi Türkiye’de uygulanacak mı?

Tecrübe Edebilirsiniz

Bu yönde yapılan çalışmalar Türkiye’de mevcut. Ancak bu çalışmaların niteliği, var olan seçim sistemini elektronik ortama taşımaktan ibaretti. AND Seçim Sistemi, elektronik ortamda yapılmasının dışında farklı özelliklere de sahip. Sistem, özel bir klavye vasıtasıyla okuma yazma bilmeyenlerin ve görme özürlülerin de oy kullanabilmesine imkân veriyor. Sistem hakkında detaylı bilgi almak isteyenler www.andsecim.com adresine girerek ayrıntılara ulaşabilir, hatta sembolik bir oy kullanarak tecrübede edebilirler.

Bu sitenin kuruluş amacı sistemi halka tanıtmak ve onların sistemi tecrübe etmelerini sağlamaktır. Anket amaçlı değildir. Bu sebeple isteyen birden fazla oy kullanarak tecrübe etmesinde teknik veya etik olarak bir sakınca yoktur.

Neler Değişecek?

Öncelikle sistemde seçim bölgeleri ortadan kalkacak. Seçmen tercih ettiği partiyi seçtiği anda 550 milletvekili adayı birden onaylanmış olacak. Bunlar arasında beğenmediği adaylar var ise bu adayların yanındaki kutucukları tıklayarak bu onayları kaldırmış olacak. Böylece seçmen farz edelim ki 5 adayı tercih etmek istemedi. Bu haliyle oyunu kullanabilir. Bu takdirde kullanmış olduğu oy, 1 oydan az, yani 545/550 oy olacak, tercih etmiş olduğu partiye de 545/550 oy vermiş olacaktır.

Ancak seçmen farklı parti listeleri ve bağımsız adaylar arasından tercih etmediği aday sayısını geçmemek kaydıyla tercihte bulunabilir. Verdiğimiz misalde seçmen 5 adayı tercih etmemişti. Mesela seçmen farklı bir parti listesinden 4, bağımsızlar listesinden de 1 adayı tercih ettiğinde 545 adayı bir parti listesinden, 4 adayı farklı bir parti listesinden seçerken 1 tanede bağımsız aday seçerek toplam 550 aday seçmiş olacak.

Partilerin kullanmış oldukları oy miktarı milletvekili adaylarının aldıkları oyların toplamının 550’ye bölümüyle ortaya çıkacaktır, partilerin almış oldukları oy miktarı küsuratlı olabilecektir.

Tabii ki 50 milyon seçmenin oy kullanması durumunda bu sayılar ilk anda çok karmaşık gibi gelecek. Ancak emin olabilirsiniz ki elektronik ortamda bu seçim çok basit olmaktadır. Teknik açıdan seçmen oyunu kullanır kullanmaz, sonuçlar görülebilmektedir. Tabii ki seçim yasağı sebebiyle sonuçlar ancak oy verme işlemi tamamlandığında görülebilecektir.

Bu sistemde adayların almış olduğu oylar partinin ve diğer adayların almış olduğu oylardan farklı olacaktır. Partinin almış olduğu oydan az oy alan adaylar partiye oy kaybettirmiş, çok oy alanlar ise partiye oy kazandırmış adaylar olacaklardır. Partinin adaya vermiş olduğu liste sırası ve adayın almış olduğu oy miktarı göz önüne alınarak hesaplanan bir katsayıya göre adayın sırası, partinin listede kendisine vermiş olduğu sıranın üstüne çıkabilir veya altına inebilecektir.

%10’luk barajı aşan partiler kaç milletvekili çıkartmışsa, listelerinde seçim sonrası ortaya çıkan yeni sıraya göre çıkarttıkları milletvekili sayısınca aday seçilerek milletvekili olacaktır.

Peki, bu sistem neler getirir;

1- Seçmenler bir tek noktada değil, Türkiye’nin her yerindeki seçim noktalarında oylarını kullanabilecektir.

2- AND Seçim Sisteminin en büyük kolaylığı, oy sayımına ihtiyaç yoktur. Seçimler bittiği an sonuçlar ekranda gözükecektir.

3- Sistemin maliyeti şu anda uygulamada olan sistemin daha düşük olacaktır.

4- Sistemde geçersiz oy kesinlikle çıkmayacaktır.

5- Sistem bir çarşaf liste özelliği taşımaktadır. Seçmenler 550 milletvekili arasında uygun görmediği adayı seçmeyebilecek, onun yerine farklı listelerden adaylar tercih edebileceklerdir.

6- Bölgesel milletvekilliği kalkacaktır. Böylece seçilen bir milletvekili “ben şu bölgenin milletvekiliyim” diyemeyecektir.

7- İller arası milletvekili başına düşen oy miktarındaki adaletsizlik ortadan kalkacaktır.

8- Bu sistemde bir aşiret reisinin kendi bölgesinden çok az bir oyla bağımsız milletvekili seçilebilmesi söz konusu olmayacaktır.

9- Her partinin listesinde bulunan milletvekilleri partinin almış olduğu oydan daha farklı sayıda oy alabilecek, partiye oy kazandıran ve kaybettiren milletvekilleri bu sistemde net bir şekilde görülecektir.

10- Artık parti başkanları ağacı aday gösterseler seçilmeyecektir. Seçmenin tepkisini alan adaylar mutlaka partiye oy kaybettireceklerdir. Parti başkanları gösterdikleri adayın kendi seçmenin tasdik ettiği aday olmasına özen göstermek zorunda kalacaklardır.

11- Adaylar sert ve fanatik söylemleri bırakarak diğer parti seçmenine de anlayışla yaklaşan, söylemleri tercih ederek farklı parti listelerinden oy almaya çalışacaklardır. Bu durum farklı zihniyetlerin birbirine anlayışla yaklaşmasına sebep olacaktır.

12- Adaylar hareketlerine, sözlerine ve üsluplarına daha çok dikkat etmek zorunda kalacaktır. Kabadayı tavırlar, pervasız hareket ve sözler, kendilerini seçmenin gözünde yıpratacaktır. 

13- Kesinlikle geçmiş siyasi tarihimizde rastlandığı gibi az oy alan bir partinin kendisinden çok oy alan partiden daha fazla milletvekili çıkartması söz konusu olmayacaktır.

GENÇ'ın Yazısı.