Feridüddin Attar Hazretleri, Tezkiretü’l Evliya (Velilerden Hatıralar, Velilerden Menkıbeler) isimli şah eserinin önsözünde böyle bir kitabı neden derlediğine dair madde madde gerekçeler sıralıyor. Onuncu maddede şu calib-i dikkat ifadeleri kullanmış hazret:

“Bir mecburiyet, zaruret ve çaresizlik hâlinin mecvud olması müstesna, sûfilerin sözlerinden başkasını ne söylemeye ne de dinlemeye takat getiremeyen bir kalbe sahibim. Bu sebeple bütün halk-ı alem için, onların sözlerinden bir vazife ve vird vücuda getirmem şart oldu. Olur ki bu sofradan da bana bir kadeh nasip olur. Nitekim Şeyh Ebu Ali Siyah:

-Benim iki arzum var: Biri O’nun sözlerinden bir söz dinlemek. Diğeri de O’nun adamlarından (Merdan-ı Hüda ve Resullullah’tan) birini görmek, demiş. Sonra da eklemiş: Ben ne bir şey yazabilen ne de okuyabilen ümmi bir adamım. Bana biri lazım ki, O’ndan bahsetsin, ben dinleyeyim veya ben bahsedeyim o dinlesin. Eğer cennette O’nunla karşılıklı konuşmak olmasa, derim ki: O cennetten el aman!”

Sonra da kitabı hakkında şu tespitlerde bulunmuş:

“Denilebilir ki bu kitap iğdişleri ve eşcinsleri er yapar; erleri, erkeklerin şahı yapar, erkeklerin şahı olanları tek ve eşsiz yapar. Tekleri derdin ta kendisi hâline getirir. Onları nasıl bizatihi dertliler hâline getirmez ki, bir kimse koşulan şart üzere bu kitabı okusa ve üzerinde düşünse, sûfilerin yürüklerinden bu çeşit iş, hâl ve sözlerin meydana gelmesine yol açan, onların ruhundaki bu derdin nasıl bir dert olduğunu idrak eder…”

Kaliteli kitabın nadir bulunan bir şey olduğu şu zaman diliminde bu eseri yeniden nazara veriyor ve sözlerimizi kitabın önsözünde yer alan şu manidar dua ile bitiriyoruz:

“Rabbim! Bir köpek, dostlarının izi sıra birkaç adım attı, bu yüzden köpeği sahipleriyle aynı muameleye tâbi tuttun. Aynı şekilde ben de dostlarının dostu olduğumu ve onları sevdiğimi iddia ediyorum, kendimi, onların eğerinin ipine (bir torba gibi) bağladım. Onların sözleriyle meşgul oluyor ve bundan vazgeçemiyorum… bu kitabı sana yakın olma derecesine ulaşmam için sebep kıl! Senden uzak olma çukuruna düşmeme sebep kılma. Hiç şüphe yok ki sen yakarışları karşılıksız bırakmazsın…”

Süleyman Ragıp Yazıcılar'ın Yazısı.