Ortadoğu`nun Diğer Yakasında Petrodolarlar Nereye Gidiyor?
A. Yasin Demirci
Ortadoğu’nun hali pürmelali herkesim malumu... Irak’ta kan gövdeyi götürüyor… Filistin’de Irak kadar olmasa da kardeş kavgasında kan almaya devam ediyor… Lübnan’ın eski karanlık günlerine dönmesi hiç de uzak değil… Suriye ve İran’ın hedefteki ülke olma konumları sürüyor. Bu doz duman arasındaki coğrafyanın diğer bir bölümünde ise çok farklı bir hava hâkim.
Arap Körfezi denilen bölge ülkeleri yönetimleri tarihlerinin hiçbir döneminde görmedikleri ekonomik rahatlığın keyfini sürüyor. Bir varil petrolün fiyatı dört yıl önce 15 dolar civarında gezerken bir gün bu rakamın 60-70 dolar seviyesinde ulaşmasını onlar dahi hayal etmiyordur herhalde.
Son dönemdeki petrol fiyatlarındaki artış söz konusu ülkelere para akışını inanılmaz boyutlara taşımış durumda. Körfez İşbirliği Konseyi üyesi Suudi Arabistan, Katar, Umman, Kuveyt, Bahreyn gibi ülkelerin başkentleri uluslararası sermaye ve iş dünyasının en gözde mekanları durumuna gelmiş bulunuyor.
Uluslararası Finans Enstitüsü`ne (IIF) göre son beş yıl içinde bu ülkelere tam 1.5 trilyon petrodolar girmiş. Körfez İşbirliği Konseyi ülke yönetimlerini çılgına döndüren bu zenginlik ülke halkına nasıl yansıyor peki? Halklarda petrodolardan istifade edebiliyorlar mı?
Söz konusu ülkelerin halklarının büyük çoğunluğu açısında bu zenginlik pek anlam ifade etmiyor. Çünkü gelen petrodolarlar pek az ülke hariç genelde istihdama yönelik kullanılmıyor. Örneğin onca gelire rağmen Suudi Arabistan genelinde genç nüfusun yüzde 40’i hala işsiz. Peki nereye gidiyor onca gelir? Bir kısmı kraliyet giderlerine ! bir kısmı da yurt dışına. Ortadoğu dışındaki Arap sermayesinin 1.5 trilyon dolar civarında olduğu tahmin ediliyor.
Dünya borsaları açısından olumlu olabilecek bu sermaye tablosunu uzmanlar, Arap ülkeleri açısından kısa ve orta dönemde ciddi sorunlar çıkarmaya aday olarak görüyor. Zira petrol dışında bir şey üretip satamayan ve sermayesini dışarıda tutan Arap ülkeleri işsizlik kadar önemli bir başka sorunla karşı karşıya: Sürekli artmakta olan nüfus oranı. Suudi Arabistan`ın nüfüsunun önümüzdeki 25 yıl içinde ikiye katlanarak 50 milyon civarına gelmesi bekleniyor. Bu açıdan bakınca petrole bağımlılık, işsizlik ve demografik dinamikler ciddi bir sosyal patlama riskini beraberinde taşıdığı gerçeğinin altı çiziliyor.
GENÇ'ın Yazısı.