Sabri F. Ülgener (1911-1983) yıllarında yaşamış bir fikir iktisatçısıydı. Osmanlı İmparatorluğu son yıllarını yaşarken dünyaya gelmiş, Cumhuriyetin ilk yıllarında tahsil hayatını tamamlamış ve daha sonra Türk entelektüel hayatında önemli bir yere sahip olmuştur.

Sabri F. Ülgener 1 Temmuz 1983 tarihinde hayata veda etmiştir. Bu sene ölümünün 30. Yıl dönümüdür. Onun asistanlığını yapmış ve günümüzde iktisat biliminin önemli isimlerinden Prof. Dr. Ahmet Güner Sayar dün akşam Timaş Kitap-Kafe’de hocasını anlattı. Bizde bunu vesile bilerek ve haddimiz olmayarak Ülgener için bir kaç kelâm etmek istedik.

Sabri F. Ülgener İçin Sıra dışı Bir Aydın Profili

Başlıkta da belirttiğimiz gibi Sabri F. Ülgener çağının birçok aydınına göre sıra dışı bir aydındır. İktisat profesörü olan Sabri F. Ülgener’in düşünce dünyasında Ünlü Alman düşünürü Max Weber önemli bir yere sahiptir. Buna binaen Ülgener için Türk weberi sıfatı yakıştırılmıştır. Sabri F. Ülgener’in ilgi çekecek diğer bir tarafı da döneminin tüm iktisat bilimcilerinin aksine muhafazakar bir dünya görüşüne sahip olmasıdır. Bunun yanında tarih, tasavvuf, zihniyet üzerine felsefi düzeyde düşünce üretebilmiş ender aydınlardan biri idi.

Nakşibendi tarikatına mensup bir dedenin torunu olan Ülgener’in bir düşünce sistemi kurarken önemli duraklarından birinin tasavvuf olmasını buraya bakınca anlayabiliriz. Değişik rivayetlerden edindiğimiz bilgilere göre onun divan şiirine olan hayranlığını öğreniyoruz. Bunu yanında iyi bir Osmanlıca bilgisine sahip olan Ülgener bu bilgi sayesinde kaynaklara inebiliyor ve güçlü çalışmalar yapabiliyordu. Bunun yanında divan şiirine karşı büyük bir hayranlığı vardı. Ahmet Güner Sayar’a göre onu döneminin iki önemli iktisatçısı Sencer Divitçioğlu ve İdris Küçükömer’den ayıran en önemli faktörlerden birisi de bu husustu.

Sabri F. Ülgener Hakkındaki Düşünceler

Yaşadığı dönemde diğer iktisat bilimcilerinin aksine farklı bir dünya görüşüne sahip olması ve kendi mensup olduğu düşünce grubunun onun fikirlerine ilgisiz kalması Ülgeneri bir anlamda yalnız bırakmıştır. 22.01.1991 tarihli Milliyet gazetesinde Selim İleri yazısında şöyle bir tespiti bulunuyor: “Sabri Ülgener” yayımlanmış üç kitabında (İktisadi Çözülmenin Ahlak ve Zihniyet Dünyası; Zihniyet ve Din; Zihniyet, Aydınlar ve İzm’ler) modalaşma eğilimi gösteren hemen her şeyle, ideolojiden kılgıya her şeyle muhasebesinde nesnel kaldı. Herhalde bu yüzden ne yaşadığı günlerde, ne ölümünden bu yana geçen sürede hak ettiği ilgiyi devşirebildi.

Bir kesim aydının onun düşüncelerine duyduğu ehemmiyet neticesinde Sabri F. Ülgener tamamen unutulmuş olmaktan kurtuldu. Düşünceleri bugün mensup olduğu entelijansiya’da etkili bir biçimde hissediliyor.

Prof. Dr. Ahmet Güner Sayar hocası için hazırladığı Bir İktisatçının Entelektüel Portresi adlı biyografi kitabı onun hakkında hazırlanmış en önemli kaynak durumunda şimdilik.

TRT hazırladığı belgeseller dizisinde Sabri Ülgener’i de unutmadı.

Günümüzde Derin Yayınları onun kitaplarını okuyuculara ulaştırmaktadır.

Bizde otuz sene evvel ahirete göçen Prof. Dr. Sabri F. Ülgener’i rahmet ve minnetle anıyoruz. 

M. Sait Aktaş'ın Yazısı.