Aliya Daha Lisedeyken Katılmıştı!

1938’de Saraybosna’da “Genç Müslümanlar” isminde bir grup kurulur. Müslümanların sorunlarına çözümler arayan bu hareketli örgüt Muhammed Abduh ve Reşit Rıza gibi İslâm âlimlerinin fikirlerinden etkilenir. Müslüman birliğini ve İslam Devleti kurulmasını savunan Genç Müslümanlar, İkinci Dünya Savaşı yıllarında Müslüman halk arasında büyük bir hızla destek bulmuştur. Bu grup fikirlerini, çıkardıkları Mücahid, İslâmî Uyanış, Zemzem, İslâm Düşüncesi gibi dergilerle halka yaymaya çalışmış, 1945 senesinde Yugoslavya’da komünist rejim işlemeye başlayınca grup tehlikeli kabul edilmiştir. Lise ikinci sınıftayken gruba dâhil olan Aliya İzzetbegoviç 1946 yılında, henüz 21 yaşındayken, ilk kez tutuklanarak hapis cezasına çarptırılmıştır... 3 yıl hapis yatan Aliya, heyecanını ve kararlılığını asla kaybetmemiş, bu tür cezalar ancak onun bilgeliğine bilgelik katmıştır. Grup halen faaliyetlerine devam etmektedir.

Vosvos Fabrikası Kuruldu

Halkın arabası anlamına gelen Volkswagen’in ilk fabrikası kurulur. Yıllarca tosbağa, vosvos modelleriyle kalplerde taht kuran marka, 90’larda yaptığı atılımla gözde otomobiller üretmeye devam etmiştir.

Kemanı Ağlatan Adam Doğdu!

Farid, 1938 yılında Tahran’da doğduğunda etrafındakiler onun dünyayı kemanı ile ağlatacağını, dünyanın en iyi keman virtüözü olacağını, elbette bilmiyordu. Hatta batılılaşma düşüncesinin tavan yaptığı o yıllarda memleketimizdeki amcalara torunlarınız ileride İranlı bir kemancıya hayran olacak, ülkemize geldiğinde biletleri yok satacak denilseydi aynı amcalar ufak bir baygınlık geçirebilirlerdi. Yıllar geçtikçe kavramlar, düşünceler, ideolojiler değişmiş, İran yönetimi müziği yasaklamış, İranlı kemancı ülkesini terk etmiş ABD vatandaşı olmuş, “batılılaşma” ya inanmış, İran devrimine sempati duyan ülkemiz İslamcıları ise Farid’in düşüncelerinden habersiz sırf İranlı diye onun müziğini bağrına basmıştır.

Ölümler ve Doğumlar

1938’i doğum ve vefat haberleri ile biliyoruz daha çok. 10 Kasım’da M. Kemal Atatürk vefat etti. Yine aynı yıl Pakistanlı büyük düşünür Muhammed İkbâl hakka yürüdü; Mahmud Esad Coşan Hoca Efendi Çanakkale’de dünyaya geldi.

Sadabat Paktı Kabul Edildi

Türkiye Büyük Millet Meclisi daha önce Tahran’da Sadabat sarayında kurulan paktı kabul etti. Bu pakta göre İran, Irak, Türkiye ve Afganistan dörtlü saldırmazlığı kabul etmiş oldu. Ülkelerin bağımsızlıklarını vurgulamak ve sınırların tam olarak çizilmesi için imzalanan bu pakt, İran İslam Devrimi’ne kadar devam etti.

Suudi Arabistan`da -Maalesef- Petrol Bulundu.

Tüm ekonomisi Mekke ve Medine’ye Hac ziyaretine gelen Müslümanlarla yapılan ticarete dayalı olan Suudi Arabistan, İngiliz petrol şirketlerinin dayatmasıyla yapılan petrol aramaları sonucu petrol rezervlerine ulaştı ve ekonomik anlamda çok rahatladı. Ancak bu rahatlık kendisinin siyasi konumunu petrol pazarına endeksledi ve kapitalist ülkelerle artan ilişkileri yüzünden birçok konuda diğer İslam ülkeleriyle ters düştü.

Bağışlandılar Ama Dönmediler

Kurtuluş savaşı sonrasında Lozan antlaşmasının ardından sürgün edilen, milli mücadeleye katılmadıkları ve yeni yönetime muhalif oldukları gerekçesi ile vatandaşlıktan çıkarılan 150 kişi; 1938 yılında affedilir. 150’likler diye anılan bu insanlardan -af çıkmasına rağmen- çok azı ülkeye geri dönmüştür. En çok konuşulan iki isimden İslam âlimi Mustafa Sabri Efendi İskenderiye’de, Çerkes Ethem ise Amman’da vefat etmiştir.

Halen vatansever mi yoksa vatan haini mi oldukları tartışılan 150’likler hakkında pek çok kitap yazılmıştır.

Martin Lings İçin Dönüm Noktası

İngiliz asıllı Müslüman yazar Martin Lings 1938’de büyük Sufi şeyh Ahmed Alevî eş-Şazelî ile buluşmuş ve Müslüman olup Ebubekir Siraceddin adını almıştır. O sıralar Oxford Üniversitesi’nde İngiliz edebiyatı okuyan yazar dünya dinlerini incelemeye başlamış ardından 1939 yılında Mısır’a gidip Kahire Üniversitesi’nde on iki yıl ders vermiştir. Daha sonra İngiltere’ye dönmüş ve o yıldan itibaren İngiliz müzesinde çalışmalarına devam etmiştir.. Eserleri arasında en dikkat çekici olanları Ahmed el Alevi’yi anlattığı; “Yirminci Yüzyılda Bir Veli” ve üç yılını verdiği “Hz. Muhammed’in Hayatı” isimli kitaplarıdır. Yazar bu kitabıyla Pakistan devletince her yıl verilen “siret ödülü”nü kazanmıştır. Eser belli başlı birçok dile çevrilmiş ve büyük ilgi toplamıştır. Ülkemizde pek fazla bilinmeyen Ahmed Alevî eş-Şazelî hazretlerini, pek çok insan onun kitapları sayesinde keşfetmiştir.

Dersim Olayları

1937 yılında başlayan Dersim’deki aşiretlerle Türkiye Cumhuriyeti hükümeti arasındaki gerginlik ordunun bastırma çabalarına rağmen sonuç vermemiş, verilen emir üzerine içlerinde Sabiha Gökçen’in de bulunduğu pilotlar, 1938 yılında Dersim’i taş taş üstünde kalmayacak şekilde bombalamıştır. Laş, Uhundu gibi bölgeler yerle bir edilmiş ve Dersim haritadan silinmiştir. Daha sonra Tunceli şehri kurulmuştur. Olaylar hakkında halen araştırmalar sürmekte, pek çok kitap yazılmakta, olayların iç yüzü hakkında birbirinden farklı yorumlar yapılmaktadır.

Kristal Gece

Naziler 9 Kasım gecesi Almanya’daki tüm Yahudi ev, işyeri ve sinagoglara kanlı saldırılar düzenlemiş ve bu geceye, camların kırılıp saçılarak sokakları ışıldatması sonucu “kristal gece” adı verilmiştir. İkinci Dünya Savaşı’na giden süreci başlatan bu olayda 100 civarında Yahudi öldürülmüş, 7500 civarında Yahudi ise sınır dışı edilmiştir.

Ayşegül Genç'ın Yazısı.