Asude Usluer

53 sene sonra benden ayrılan Rasulullah`a hasretimden hüzne büründüm. Ben karalara bürünmeyeyim de kim bürünsün diye matem tutan Kabe-i Muazzama’nın rengidir siyah…

Siyah tabiatta bulunmamakla beraber ışığı ve tüm renkleri emen en güçlü renktir. Aynı zamanda karanlık ve geceyi akla getirdiği için esrarengiz, güçlü, klasik ve şık bir renktir.

Milattan önce 7. y.y.’ın sonları ve 6.y.y.’da seramik sanatında siyah figür tekniği uygulanmıştır. Kahramanların hayatlarını seramiğe minyatür tekniğinde siyah olarak işlemişlerdir. Bu da onlara göre siyahın gücü ve kahramanlığı temsil ettiğinden kaynaklanmaktadır.

Kara ile ilgili atasözlerimizden birkaçı şöyledir. “Kara gün kararıp kalmaz, koç yiğit bunalıp ölmez.” Yani sıkıntılı günler sürüp gitmez. Genç ve yiğit kişi taşıdığı sorumluluğun çaresini bulur, kendini çaresiz bırakmaz. Yine bir diğer atasözümüz “Karaya al bağla, geç karşısına ağla.” İnsan ne kadar güzel olursa olsun yakışanı giymezse güzelliğine yazık olur demektir. Yine buna benzer olarak “Hat geldi ruh-i yare deyü eyledin ihbar/Ey badi saba kara haberden daha nen var.”(Nazım) gibi nüktelerimiz de vardır.

Yapılan araştırmalarda mor, kırmızı, altın sarısı ve siyah gibi renkleri tercih edenlerin genelde prestije önem veren kişiler olduğu tespit edilmiştir. Mesela siyah takım elbise giymek kişiyi hem asil gösterir hem de muhatabına karşı bir ağırlık sergiler ve sözünü kolay dikkate aldırmasını sağlar.

SİYAHIN SİMGELERİ

Gücü, asaleti ve zarafeti simgeleyen bir renktir. Aynı zamanda bazı toplumlarda matemi, hüznü temsil ederken Japonya’da mutluluğu temsil eder. Afrika ve Mısır’da ise bereketin rengidir. Yağmurlarla dolu kara bulutlardan alır bu anlamı. Siyah hem gecenin hem de evrenin karanlığının rengidir. Bu sebepledir ki Mevleviler dönmeye başlamadan önce siyah pelerini fırlatıp atarlar. Bu sembolik davranışın anlamı kötülüklerden sıyrılmaktır.

Aynı zamanda gücü simgelediği için makam arabaları ve tüm güç simgesi olan arabalar siyah renktedir.

NEDEN SİYAH MATEMİ SİMGELER?

Dünya`nın ve İslamiyet’in merkezi ve mutlak güç sahibi Rabbimiz`in evi olan Kâbe-i Muazzama’nın örtüsü de siyah renktedir. Peki, acaba nedeni nedir? Eskiden Kâbe-i Muazzama’ya siyah örtü örtülmüyordu. Halife Nasır zamanında siyah örtülmeye başlandı.

Bir şair bunun sebebini nükteli bir şekilde şöyle dile getirir. “Kabe-i Muazzama ‘ya neden siyahlar giyindiğinin sebebini sorar ve Kabe-i Muazzama şöyle cevap verir. “Ben siyaha bürünmeyeyim de kim bürünsün. Sevgili Muhammed (s.a.v.) 53 sene burada yaşadı ama Mekkelilerin eziyetinden dolayı benden ayrıldı. Ben o günden beri karalara bürünürüm ve bana kara örtülü Kâbe derler. Medine-i Münevvere de ona kavuştuğundan yeşile büründü. Ona da yeşil kubbeli Medine derler.

SİYAH VE İNSAN PSİKOLOJİSİ

Siyah ışığı yok etmesi sebebiyle algıyı dağıtan unsurların etkisini en aza indirebilen ve bundan ötürü kolayca konsantrasyon sağlamasıyla bilinen bir renktir. Araştırmalara göre Einstein konsantre olabilmek için perdeleri siyah ve gün ışığı almayan odaları tercih etmiştir. Tıpkı bunun gibi Kabe-i Muazzama’nın siyah rengi de insanın matem hissine bürünüp aynı zamanda maneviyatın en derin noktalarına odaklanarak ibadet etmesini sağlar.

Dilimizde siyahla ilgili kara gün/ kara haber gibi pek çok olumsuz tabir olduğu gibi olumlu olarak da kara göz/kara kaş güzellik ifadesi olarak kullanılmıştır. Siyah çoğumuzun düşündüğü gibi olumsuz değil aksine özgüveni en çok motive eden ve olumlu yönde etkileyen renktir.

Buna rağmen siyahın yoğun kullanılması odanın havasında kasvet oluşturabilir. Özellikle çocuk odasında çocuk üzerinde baskın etki oluşturup depresyona girmesine sebep olabilir.

TEDAVİDE TAVSİYE EDİLİR

Renklerin sakinleştiren, rahatsız eden, harekete geçiren hatta bazen ısıtan ve üşüten bir özelliği vardır. Işığın az olduğu ortamlarda bitki ve insanlarda bazı olumsuzlukların olması bilim adamlarını bu konuya yönlendirmiştir. Ve insan vücudunun buna tepki gösterip ışık ve renklerle iyileştiği fark edilince araştırmalarını derinleştirmişler ve renk terapisi ortaya çıkmıştır.

Bu renkle ilgili tedavilerde genellikle uzmanlar hastaların üzerinde gümüş ve platin gibi değerli maddeler bulundurmakla beraber siyah zeytin, siyah çay ve siyah erik gibi besinler de önerilir.

KÖTÜ TASARIMLARI BİLE ŞIK GÖSTERİR

Korku ve umutsuzluğu çağrıştırdığı gibi ölümü de hatırlatır siyah. Fakat ölçülü kullanıldığında zarafetin işaretidir.

Siyah fonda kullanılırsa karamsarlığı çağrıştırır ama bir araya geldiğinde en güzel uyum sağladığı renk sarıdır. Siyah ve altın sarısı…

Peki, karanlık odalar nasıl aydınlatılmalı?

Duvarlarımızda mobilya ve aksesuarlardan daha açık renkler kullanarak ortamı daha aydınlık gösterebilirsiniz. Bununla beraber bu açık renklere bir de parlak renkler eklenirse odanız daha ferah aynı zamanda zarif bir ortam haline gelecektir.

Siyah koltukların hakim olduğu bir odada baskınlığı azaltmak için açık renkli duvar tercih edilmelidir. Buna mukabil olarak beyaz koltuk modelleri siyah duvar ve siyah aksesuarlar tasarlanabileceği gibi yine beyaz durumdaki koltuk modelleri siyah kırlent ve siyah sehpa ile uyarlanabilir.

Siyah konsol takımları ve beyaz koltuklarla döşeli olan oda siyah halı ile dekore edilip çok modern ve şık bir hava oluşturulabilir.

Siyah renkle tasarlamak istediğimiz salonumuzu içinde parlak gümüş rengi ve kırmızı olan bir halı ve bu renklerde aksesuarla tamamladığımızda şıklık ve modernlik canlılıkla bir araya gelerek odanıza hoş bir hava katacaktır. Ayrıca parlak gümüş renkli ve siyah karışımı bir perde ile de bu uyum tamamlanabilir.

Eğer siyahla döşemek istediğimiz odamızın tavanı fazla yüksekse ve engin göstermek istiyorsak tavanda siyaha yakın koyu renk tercih edilmeli, koltuk takımları beyaz olarak seçilmelidir. Fakat aksi bir durumda ise yani tavanı yüksek görmek istiyorsak açık renk mesela beyaz tercih edilmeli ve koltuk takımları ise siyah olmalıdır. Zeminlerde kullanılacak renk ise duvar rengine yakın olmakla beraber biraz koyu olmalıdır.

KAYNAKLAR

İslâm Ansiklopedisi – Cilt 4

Türk Dünyası Ansiklopedisi – Cilt 1

Kur`an-ı Kerim Meali –Elmalılı Hamdi Yazır 

GENÇ'ın Yazısı.