Adı Ferhat Satıcı. Almanya’da doğmuş, orada yetişmiş. Özel bir şirkette çalışıyor. Somali’deki açlık ve kuraklık nedeniyle çocukların öldüğünü öğrenince yüreğine bir dert düşmüş. Ne yapabilirim, ne edebilirim diye yerinde duramaz olmuş. Bakmış olacak gibi değil, hiç olmazsa yanlarında olayım diye, düşmüş yollara. Nasıl gidilir, ne yerim, nerede kalırım diye hiç düşünmemiş. Kendi imkânlarıyla önce trenle Hollanda’ya, ardından 9 saatlik uçak yolculuğu ile Kenya’ya gelmiş. 6 saatlik otobüs yolculuğundan sonra Garissa’ya ulaşmış. Bu dertli kardeşi, bütün insanlığın kalbinin karası gibi duran Somali’de, bizimle birlikte geldiği mülteci kampında tanıdık. Biz döndük, o ‘ben buradayım’ diyerek kaldı. Ne kadar çok insanın duasını aldı bilinmez ama bizim, hepimizin vicdanı oldu, bunu biliyoruz.

Geçtiğimiz ay içerisinde Aziz Mahmud Hüdayi Vakfı’ndan Adem Ergül ve Medet Bala Beylerle Somali’li mültecilerin kaldığı Kenya’daki Dadaab Kampı’na yardım ulaştırmak için bir ziyaretimiz oldu. Burada ilk kamp 1991 yılında kurulmuş. Son birkaç ayda yaşanan yoğun göçle kalanların sayısı beşyüz bin kişiyi geçmiş durumda. Ayrıca her gün yaklaşık 1500 yeni mülteci en az 100 kilometre yürüyerek bu kampa ulaşıyor. Kampta durum içler acısı. Ama yetkililer bu kampa ulaşanların en şanslı insanlar olduğunu söylüyorlar. Kampta yardım alabilmek bile çok zor.

2,5 Milyon Mülteci

Somali ve Somalili mültecilerin kaldığı komşu ülkelerdeki kamplar bütün dünyanın gündeminde. Çünkü yirmi yıldır iç savaş yaşanan ülkede, son üç yıldır hüküm süren kuraklık, açlık, susuzluk ve insan ölümlerini beraberinde getirdi. Yüzbinlerce Somalili komşu ülkelere çok zor şartlarda göç etmeye başladı. Şu anda 2.5 milyon Somalili komşu ülkelerde mülteci durumunda yaşıyor.

Kampın her yerinde sıra bekleyen  insanlar görmek mümkün. Su tanklarından su almak sırayla, erzak almak sırayla, eğer dağıtılıyorsa sıcak yemek almak sırayla, hatta yetersiz olduğu için barakadan yapılmış mescidlerde namaz kılmak bile sırayla.

Âlim Adayı Çocuklar

En çetin olanı da su ve erzak yardımı almak. İnsanlar seslerini çıkarmadan sabırla yardım almayı bekliyorlar. Çünkü biliyorlar ki kendileri bu gün çok şanslı. Saatler sonra da olsa yardım alabilecekler. Geride ise o gün yardım alamayan yüzbinler var. Yardım alabilenlerin mutluluğu ise yüzlerinden okunuyor…

Kampta kalan okul yaşında 300 bine yakın çocuktan bahsediliyor. Bunların tamamına yakını hiçbir eğitim alma şansına sahip değil. Böyle giderse sayıları  yüzbinleri bulan kayıp bir nesil yetişiyor. Bunun yanında Somali’de ailelerin uzun yıllardır yaşattıkları bir gelenekten bahsedildi. Her aile çocuklarından birini âlim olarak yetiştirmek için seçiyor. Bu çocuk o ailenin İslami ilimlerinden sorumlu oluyor ve gelecek nesillere bu bilgileri aktarıyor. Bu gelenek Somali’de hâlâ yaşatılmaya çalışılıyor. Kamp ortamında bunu sürdürmek belki çok zor ama bunun örneklerine rastlamak mümkün.

Ferhat: Derdi Olan Bir Genç

Onunla ilk olarak Dadaab kampına  en yakın şehir olan 100 kilometre uzaklıktaki Garissa’da karşılaştım. İlk önce Türkiye’den gelen yardım kuruluşlarından birisiyle gelen birisi diye düşündüm. Sonra tanıştık. Onun hikayesi bambaşka.

Adı Ferhat Satıcı. Almanya’da doğmuş, orada yetişmiş. Özel bir şirkette çalışıyor. Somali’deki açlık ve kuraklık nedeniyle çocukların öldüğünü öğrenince yüreğine bir dert çöreklenmiş. Bu dertle ne yapabilirim diye sağa sola saldırmış. Bakmış  olacak gibi değil, bari gidip yanlarında olayım diye, düşmüş yollara. Nasıl gidilir, ne yerim, nerede kalırım diye hiç düşünmemiş. Kendi imkanlarıyla önce trenle Hollanda , ardından 9 saatlik uçak yolculuğu ile Kenya’ya gelmiş. 6 saatlik otobüs yolculuğundan sonra Garissa’ya ulaşmış.

Kampa bizimle birlikte geldi ve dağıtılan erzakları taşıyamayan gönlü buruk, kalbi kırık insanlara yardımcı oldu, olmaya da devam ediyor. Biz döndük, o ‘ben bayrama kadar burada kalacağım’ diyerek orada kaldı. Ne kadar çok insanın duasını aldı bilinmez. Belki hepimizin Ferhat gibi oralara gitme imkanı yok. Ama en azından yardım gönderebiliriz. Yardım toplayanlara hizmet edebiliriz. O kardeşlerimize dua edebiliriz. Hiç olmazsa o biçarelerin acısını yüreğimizde hisseder, dertlerini derdimiz biliriz.

Bir Annenin Hüznü

Somalili kadın bir ümitle geldiği yardım dağıtım merkezinde yardım alamayınca büyük bir hayal kırıklığı yaşıyor. Oysa onun hayali çocukları için bir lokma ekmek belki de…

Zor Şartlarda Hafızlık

Hasan Ali Somali’den birkaç yıl önce ailesiyle kampa gelmiş.14 yaşında. Kampın şartları belli. Ama o, çok  zor şartlar altında hafızlığını tamamlamak için pazar günü bile gayretle dersine çalışıyor.

Somali’de 3.7 milyon insan açlık krizinde, 3.2 milyon insan acil hayat kurtarma desteğine muhtaç. Güneyde 2.8 milyon Somalili (toplam nüfusun %80’i) bulunuyor. Somali’nin 5 bölgesi resmi olarak da açlık alarmında. Geri kalan güney bölgeleri ise 4-6 hafta içerisinde bu durumu takip edecek gibi görünüyor. Birleşmiş Milletlerin tahminlerine göre bu krizde Güney Somali’de 5 yaş altı 29 bin çocuk öldü. Kriz tüm bölgeye hızla yayılıyor. Şu anda Güney ve merkez Somali açlığın pençesinde. Somalili mülteciler Kenya’ya akmaya devam ediyor.

Dadaab kamplarının kayıtları, 30.000’den fazla bekleyen kayıtla birlikte 400.000’i aşmış durumda. Uzun süren yağışsızlık, uzun bir süre gıda ve insani yardım sürekliliğini zorunlu kılıyor. 3  Ağustos itibarıyla 860 binden fazla mülteci Somali’den komşu ülkelere, özellikle Kenya ve Etiyopya’ya göç etti. Etiyopya’da Dollo Ado mevkiindeki 4. Mülteci kampı 5 Ağustos’ta açıldı. Bu kampa aynı gün 15 bin Somalili transfer edildi. Dollo Ado  mevkiinde 120 bin mülteci var. Birleşmiş Milletlere ve sivil toplum kuruluşlarına göre bu krizden Cibuti’deki en çok etkilenen alanlar Obuk, Tadjourah ve Alisabih. Bu bölgelerde çok ciddi bir su kıtlığı var.

Birçok su kuyusu kurumuş durumda ve  insanlar kirlenmiş (bulaşıcı hastalık yayan) su kullanıyorlar. Kenya’da kurak ya da yarı kurak bölgelerde 5 yaşın altında 385 bin çocuk var. Bunların 65 bini şiddetli yetersiz beslenme, 320 bini orta düzeyde yetersiz beslenme tedavisi görüyor. Isiolo  Kuzey bölgesinde kızamık salgını rapor edildi. Mogadişu’da ise son 1 ayda 0-4 yaş gurubu 11 çocuk akut sulu ishalden öldü. Somalili 640 bin yetersiz beslenmeden muzdarip çocuğun 310 bini şiddetli açlık çekiyor, 330 bini orta düzeyde  açlıkla hemhal.

Etiyopya’dak kızamık, çocuk mülteciler arasında yayılıyor. Etiyopya’da 2 milyon çocuk kızamık riski ile burun buruna. Geçen hafta Kobe kampında 47 şüpheli kızamık vakası ve 3 ölüm rapor edildi. Etiyopya’da aşı kampanyasının  sürdürülebilir olması noktasında kızamık karşısındaki aşı desteği çok yetersiz. Etiyopya’da toplam 5 milyon insan akut sulu ishal salgını, toplam 8.8 milyon insan sıtma riski altında. Etiyopya’da yetersiz beslenme en az 2 milyon insanı etkisi  altına almış durumda. Cibuti’de 5 yaş altındaki çocuklar arasında açlık artıyor.

İlgili Videolar:  

H. İbrahim Kurucan'ın Yazısı.