Mustafa Esat Bal

Lütfi BERGEN, Medeniyet - Müslüman Toplumların İnşası - adlı eserini Mayıs 2014 yılında çıkardı. MGV yayınlarından çıkan kitapta Medeniyet kavramı ile Batı`nın "civilization" dediği olgudan çok daha farklı olduğunu tartışmaktadır. Müslüman toplumsallığın yeniden inşası gerçekleşmedikçe bir "medeniyet" kurulamayacağı düşüncesi bu kitabın hareket noktasıdır. Geniş okumaların bir sonucu olan bu kitapta kaynakça epey dolgun gözükmekte. Kitabımız 429 sayfa, güzel bir kapak tasarımı var.

Kitap ilk iki bölümünde Medeniyet kavramının ortaya çıkışından başlayıp, Osmanlı`nın son dönemlerindeki medeniyet fikrine değiniyor. Üçüncü bölümde ise şehir-mahalle, aile-toplum gibi bağıntılar üzerinden medeniyetin oluşumu üzerine tartışmalar yer almaktadır.

Bir Medeniyet Tartışması adlı dördüncü bölümü ise Nurettin Topçu, Sezai Karakoç, İsmet Özel, Hilmi Yavuz, Teoman Duralı, İhsan Fazlıoğlu ve bir medeniyet teorisyeni olarak belirttiği Yılmaz Özakpınar gibi isimlerin görüşlerini ele alıyor. Yaklaşık yüz sayfalık bu bölüm farklı perspektifleri yakalamak, medeniyet kavramı adına fikir sahip olmak için gayet yeterli gözüküyor.

Son olarak Batı Çıkmazı adlı bölüm ile biten kitap bizlere şu mühim satırları söylemektedir. "Batı kenti ile Müslüman şehri arasındaki ayrımı tefrik etmeyen bir düşünce ortamı `medeniyet` kavramını anlamlandıramamaktadır. Medeniyet biz Müslümanların toplumsal dindarlığımızda tezahür etmektedir. Ev-mahalle-cami-bedesten-vakıf-şehir kuran fıkıh ve hukukun inşa ettiği adil nizamdır. Medeniyet, toplumu cemaatten (aileden) başlatır ve her halkada daha geniş bir cemaatle yapısallaşır. Uygarlıklar ise ya birey modelleridir ya da klan/aşiret sistemleridir. İslâm, hane temelli yapısıyla bu ikisinden de beridir. Müslüman toplumsallığın yeniden inşası gerçekleşmedikçe bir "medeniyet" kurulamayacağı düşüncesi bu kitabın hareket noktasıdır."

GENÇ'ın Yazısı.