Bilal Yavaş

Son Budin Beylerbeyi Arnavut Abdurrahman Abdi Paşa. Askeriyeden yetişmiştir. 1668’de Yeniçeri ağası oldu. Köprülü Fazıl Ahmet Paşa’nın yanında Lehistan ve Girit Seferlerine katıldı. Özelikle Kandiye’nin fethinde zekâsı ve cesaretiyle önemli rol oynamıştır. Bu gösterdiği başarılar sebebiyle vezirlik rütbesine yükseltilmiştir. Sırasıyla Bağdat, Mısır, Bosna ve Budin’de valilik yapmıştır.

Son görev yeri olan Budin, Serhat boylarındaki Akıncıların uğrak yeriydi. Ayrıca bölge olarak Orta Avrupa’da stratejik bir önem de taşımaktadır. II. Viyana bozgununu fırsat bilen Haçlı ordusu, Lorrain Düka V.Karl komutasında 1686 Haziran’ında kaleyi muhasara altına aldılar. 90 bin kişilik Haçlı kuvvetleri tam teçhizatlı idi. Budin Kalesi’nde ise 15 bin serden geçti yiğit vardı. Osmanlı askeri daha II. Viyana’nın bozgununu yeni yeni üstünden atarken bu hareket hiç beklenmedikti.

Kanuni’nin fethettiği, 6 asırlık Macar topraklarında tarihin en kanlı mücadelesi yaşanıyordu. Haçlı birlikleri tam 18 taarruz gerçekleştirdi. Lakin bu hareket dalganın kayaya çarpması gibi olmuştu. Gelen düşman yere düşüyor, canını teslim ediyordu. Haçlı birlikleri tepeleri tutması yüzünden dışarıdan yeterli yardım alınamıyordu. 3 ay canla başla savunmuştu Türk askeri Budin Kalesi’ni.

Abdurrahman Abdi Paşa Haçlı ordusunun taarruz hareketine bizzat kendisi liderlik edip, karşı koyuyordu. 2 Eylül 1686 günü öğlen vakti Haçlı topçuları Osmanlı cephaneliğini havaya uçurdu. Beç kapısı önünde gerçekleşen bu patlamadan Abdurrahman Abdi paşa şehit düşmüştü... Açılan kapıdan sel gibi gelen Haçlı ordusuna Bali Paşa meydanında son asker düşene kadar savaşmıştı. Lakin 160 yıllık Osmanlı toprağı artık elimizden çıkmıştı. Haber İstanbul’a ulaştığı vakit halkta müthiş bir üzüntü vardı. Diller de ise şu dörtlük…

“Çeşmelerde abdest alınmaz oldu

Camilerde namaz kılınmaz oldu

Mamur olan yerler hep harap oldu

Aldı Nemçe bizim nazlı Budin`i”

Haçlılar tarafında ele geçirilen kadim kale gün içerisinde dehşet bir yağmaya ve talana şahit oldu. Budin’de fare delikleri bile didik didik yağma edildi. Seksen cami yıkıldı. Medrese ve kütüphaneler yakıldı. Sefere katılan Marsigli Kontu birçok cami, kütüphaneyi dolaşarak yağmadan kurtulmuş el yazma eserleri memleketi Bologma’ya götürerek. Orada bir müze ve kütüphane açarak bu eserleri sergiledi…

Almanların sömürmesinden sonra Budin Macarların eline geçti. Macarlar, Abdurrahman Abdi paşa için bir mezar veyahut bir anıt dikmişlerdir. Üstüne de

“Kahraman düşmandı, rahat uyusun” yazdılar…

GENÇ'ın Yazısı.